7 Haziran seçim sonuçlarına göre hazırlanan yeni kuşak haritalar, AK Parti, CHP, MHP ve HDP'nin ilçe düzeyindeki oy dağılımlarını göstererek 'emanet oy' kavramına açıklık getirdi. Buna göre HDP'nin emanet oylarla değil, Güneydoğu bölgesindeki seçmenin yaşadığı oy kaymasıyla barajı geçtiği görüldü.
Kadir Has Üniversitesi İstanbul Çalışmaları Merkezi, 7 Haziran seçim sonuçlarını ilçeler itibariyle parti performansları üzerinden görselleştiren yeni kuşak haritalar geliştirdi. Kartografya ve veri madenciliği alanındaki gelişmelerden yararlanarak hazırlanan interaktif haritalar, 7 Haziran seçimleri ile ilgili daha hassas ve dikkat çekici sonuçlar ortaya koydu. Partilerin ülke genelindeki performanslarının ilçe düzeyinde okunmasını sağlayarak diğer haritalardan ayrılan yeni kuşak haritalar, katılımın ve geçersiz oyların ilçeler itibariyle dağılımını da gösterdi. AK Parti, CHP, MHP ve HDP'nin performanslarını ilçe düzeyinde gösteren haritalar seçim sonrasında gündeme gelen 'emanet oy' kavramına da açıklık getirdi.
"OY VERME DAVRANIŞI KATOLİK NİKAHI DEĞİLDİR"
Emanet oy kavramının demokratik bir söylem olmadığını belirten Kadir Has Üniversitesi İstanbul Çalışmaları Merkezi Müdürü Prof. Dr. Murat Güvenç, haritadaki verilere göre HDP'nin emanet oylarla değil, Güneydoğu bölgesindeki seçmenin yaşadığı oy kaymasıyla barajı geçtiğini söyledi. Aynı partiye oy verme davranışının Katolik Nikahı gibi sonsuza kadar sürmeyeceğini belirten Murat Güvenç, "Bir insanın, bir partiyi, bir seçimde destekliyor olması Katolik Nikahı gibi sonsuza kadar o partiyi destekleyeceği anlamına gelmez. İnsanlar yıllar içinde farklı tercihler yapabilir. Bu nedenle emanet oy kavramı partilerin, oyları 'çantada keklik' gördüğü anlamına gelir ve bu da demokratik değildir. HDP'nin oy oranını arttırması Güneydoğu'daki seçmenin yaşadığı büyük kaymadan kaynaklanıyor. Kaldı ki bu bölge, emanet oy tartışması içerisinde adı geçen CHP'nin çok güçlü olduğu bir yer değil" diye konuştu.
BEBEK VE NİŞANTAŞI DEĞİL, DİLOVASI VE BÜYÜKÇEKMECE
HDP'nin Bebek ve Nişantaşı'ndan birinci parti çıkmasının çok abartıldığını belirten Murat Güvenç, bu durumun nedenini 'gecekondu semtlerindeki gerçeği görememek' şeklinde yorumladı. HDP'nin İstanbul'daki başarısının çeper semtlerdeki oylardan kaynaklandığını söyleyen Murat Güvenç, "HDP; Esenler, Güngören ve Bağcılar gibi semtlerden çok daha yüksek oranda oy aldı. Fakat Bebek ve Nişantaşı'ndan alınan oyları abartanlar, çeper semtlerdeki oy kaymasını gözden kaçırmak için Nispetiye Caddesi'ndeki 100 oyun hesabını yapıyor. HDP'nin başarısı İstanbul'un çeper semtlerinden gelen oylardan kaynaklanıyor. Özellikle İstanbul'un oy haritasına baktığımızda Dilovası ve Büyükçekmece'de bir sıçrama yaşandığını görüyoruz. Bunun haricinde İstanbul'da sandık bazındaki küçük oy kaymaları, Türkiye çapındaki büyük kaymalara neden olmaz" dedi.
KADIKÖY VE ESENLER'DE İKİ FARKLI PROFİL
İl içi farklılaşmaların gösterildiği haritaları, bugüne kadar Türkiye'de kullanılmayan yeni bir teknikle hazırladıklarını söyleyen Prof. Dr. Murat Güvenç, "İstanbul'u il olarak haritaladığımız zaman genellikle hangi parti birinci çıktıysa tüm İstanbul o renge boyanır. İlçeler itibariyle baktığımızda ise Beşiktaş, Adalar ve Kadıköy ile Gaziosmanpaşa, Esenler, Güngören'in aynı siyasi tercih profillerine sahip olmadığını görürüz" ifadelerini kullandı.
"AK PARTİ SEÇMENİ REHAVETE KAPILDI"
Katılım oranlarının yer aldığı haritadaki verilere göre AK Parti seçmenin 7 Haziran'dan önce rehavete kapıldığını söyleyen Murat Güvenç, "7 Haziran'dan önce AK Parti seçmeninin, önceki seçimlerde olduğu gibi seferber olmadığı ve heyecan duymadığı şeklinde bir kanı vardı. Harita, bu rehaveti açıkça gösteriyor. AK Parti'nin oy depoları olan Kuzey illerinde açık ara birinci çıkmasına rağmen katılımın düşük olması nedeniyle oy kaybı yaşadığını görüyoruz. Aynı şekilde AK Parti'nin kalesi diyebileceğimiz İstanbul'un Fatih ilçesinde de çok düşük bir katılım var" dedi.
EN ÇOK GEÇERSİZ OY İSTANBUL'DA
İstanbul'daki oy pusulalarında, bağımsız adayların parti amblemlerinin alt kısmına yer almasından dolayı seçmenin kafa karışıklığı yaşadığını belirten Murat Güvenç, "İstanbul'daki oy pusulasının tasarımındaki bir hatadan dolayı milyonlarca oy geçersiz sayıldı ve İstanbul, okuryazarlık oranının çok düşük olduğu Güneydoğu illerinden bile yüksek oranda geçersiz oya ev sahipliği yaptı" diye konuştu.
AK Parti, CHP, MHP ve HDP'nin ilçe düzeyindeki oy dağılımlarını gösteren haritalara, Kadir Has Üniversitesi İstanbul Çalışmaları Merkezi'nin internet sitesi üzerinden erişilebiliyor.