HDP’nin yüzde 10 barajını aşacağının, AKP’nin tek başına hükümet kuracak sayının altında kaldığının kesinleşmesiyle birlikte Ankara siyasi kulislerinde hararetli bir koalisyon seçenekleri tartışmasını başladı. AKP, koalisyon seçeneğini tartışmadan önce kampanya döneminde ortaya atılan azınlık hükümeti formülünü değerlendirecek. AKP’de Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Başbakan Ahmet Davutoğlu ile devam edip etmeyeceğine baktıktan sonra koalisyon ve diğer seçenekler değerlendirilecek.
CHP sonuçtan memnun. Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu, kurmaylarına istifa etmeyi değil, koalisyon kurmayı hedeflediğini belirtti. MHP de, AKP olmasa da HDP’nin dışarıdan desteğiyle CHP ile koalisyonu isteyebilir.Seçim sonuçlarının netleşmesinin ardından tüm kapalı kapılar ardında konuşulmaya başlanan koalisyon senaryoları parti parti şöyle konuşuluyor:
AKP seçime Erdoğan ve Davutoğlu aktörlüğünde iki başlı olarak gittiğinden, partide hükümet kurulmadan önce alınan yenilginin değerlendirilmesi bekleniyor. AKP’lilere göre ilk değerlendirme 13 yıldır ilk kez partiyi hükümeti kaybetme noktasına getiren seçim yenilgisi nedeniyle Davutoğlu hakkında olacak. Erdoğan’ın, koalisyon kararından önce Davutoğlu ile yola devam edilip edilmeyeceği konusunda karar vereceği üzerinde genel bir mutabakat bulunuyor. Buna göre önce Davutoğlu hakkında verilecek karar ortaya çıkacak.
AKP’lilere göre, Erdoğan’ın Davutoğlu’nu göndermeyip görev vermesi durumunda ise AKP’lilere göre ilk formül ‘azınlık hükümeti’ olacak. Erdoğan’ın başdanışmanı Binali Yıldırım’ın ortaya attığı bu formül halen AKP’de masada görünüyor. Bu formülün erken seçim planıyla uygulanabileceği görüşü öne çıkıyor. Azınlık formülünün kabul görmemesi durumunda AKP’nin de koalisyon seçeneğini gündeme alması bekleniyor. AKP’liler şu ana kadar hiçbir şekilde koalisyon konuşulmadığının altını çiziyor. Ancak AKP’nin her koşulda erken seçimi de gündeme alabileceği konuşuluyor.
CHP’nin isteği
Ankara kulislerinde yerinde sayan oylarına karşın, özellikle “Stratejik oy kullanarak” HDP’ye oy veren seçmenler nedeniyle CHP’nin oylarının üzerine yüzde 2 eklemek gerektiği konusunda görüş birliği bulunuyor. CHP yöneticilerine göre CHP’den HDP’ye yüzde 3.5 civarında oy gitti. Ancak CHP kurmayları, parti oy artırmasa da CHP’den HDP’ye giden oyları içlerine sindirmiş bir tavır çiziyor. CHP’de, AKP’nin tek başına hükümet kuracak sayının altına düşmesini, herşeyden daha çok önemseyen değerendirmeler yapılıyor. Tam bu noktadan itibaren CHP’de de koalisyon hevesleri açık şekilde ifade edilmeye başlandı. CHP kurmaylarının bu konudaki değerlendirmesi şöyle: “Ortaya çıkan tablo, CHPMHP koalisyonu ve HDP’nin de dışarıdan desteğidir.”
Muhalefet istemiyor
MHP, bu seçimde koalisyon ortağı olduğu 1999’daki yüzde 18’i bulamasa da bu oranlara yaklaşan bir başarı elde etti. Yaklaşık 13 yıldır iktidarda olmamanın en çok MHP kadrolarını yorduğu belirtiliyor Ancak seçim sonuçlarının belirlenmesiyle MHP’deki hava AKP ile koalisyon fikrinden çok uzaklaşıldığını gösteriyor. MHP’nin her türlü koalisyon seçeneğinde hükümette mutlaka olacağı belirtiliyor.
Kimse AKP’yle koalisyon istemiyor
AKP’nin parlamentoda güvenoyu rakamı olan 276 milletvekilliğinin altında kalması nedeniyle koalisyon seçenekleri ön plana çıktı. AKP, koalisyon seçeneklerinde “belirleyici parti” konumunda AKP-CHP ikilisi kolaylıkla Anayasa’yı değiştirecek sayısal sandalye sayısına ulaşabiliyor. İki partinin koalisyonu halinde parlamentodaki sandalye sayıları 367 olan anayasa değişikliği için gereken milletvekili sayısının da üzerine çıkılabiliyor. Erdoğan faktöründen bu seçeneğin zor olduğuna dikkat çekiliyor.
AKP-MHP seçeneği
AKP için ikinci koalisyon seçeneği MHP görünüyor. Özellikle muhafazakar tabanları ve yapısı nedeniyle iki parti için koalisyon beklentisi ön plana çıkıyor. Ancak MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, seçim sonuçlarına ilişkin yaptığı açıklamada, her türlü koalisyon seçeneğini reddetti ve erken seçimi işaret etti. AKP’nin tüm engellemeleri ve baraj avantajına karşın, barajı aşan HDP ile AKP’nin de koalisyon kurması sayısal olarak mümkün. Ancak seçim sürecinde yaşanan AKP’nin ayrıştırıcı tutumu, HDP’ye yönelik provokatif amaçlı saldırılar, Diyarbakır’da Demirtaş’ın miting konuşması öncesindeki patlamalar, iki parti açısından derin kırılmaya yol açtı.
Muhalefet koalisyonu
CHP, MHP ve HDP’nin AKP ile koalisyona yanaşmaması durumunda, AKP’nin hükümeti kuramaması durumunda teamüllere göre Erdoğan’ın hükümeti kurma görevini CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’na vermesi durumunda, MHP ve HDP ile üçlü koalisyon kurması mümkün. Ancak bunun yaşama geçmesi mümkün görünmüyor. Hükümeti kurma görevi alması durumunda CHP’nin önce MHP ile azınlık koalisyonu kurması ve HDP’nin de “dışarıdan desteğini” alması seçeneğinin yanısıra, CHP’nin MHP’nin dışarıdan desteğiyle HDP ile azınlık hükümeti kurabilmesi de seçenekler arasında sayılıyor.
Erken seçim olabilir
AKP’nin tek başına iktidar olamaması ve diğer 3 muhalefet partisinin de koalisyona yanaşmaması durumunda veya Erdoğan’ın diğer muhalefet partilerine hükümeti kurma görevi vermemesi halinde, erken seçim seçeneği de olasılıklar arasında. Bu seçeneğe göre 45 gün içinde hükümet kurulamaması halinde Erdoğan, “erken seçim” kozunu kullanabilecek.