Yıl başından bu yana kırmızı etin fiyatı markette yüzde 20'ye yakın zamlandı. 1 yıllık artış ise yüzde 38.3'ü buldu.
YERLİ ÜRETİM BİTTİ PİYASA İTHALE KALDI
Tarım politikaları sebebiyle yerli üretim neredeyse bitti. Piyasa ithal ete kaldı. İthal ettede zam oyunları başladı. Kur artışı nedeniyle maliyet artışı gerekçe olarak gösterilirken, ithalat spekülasyonu da yeniden başladı 5 yıl önce kırmızı ette yaşanan fiyat artışı yeniden görülüyor.
ETE SÜREKLİ ZAM
Yıl başından bu yana, yani 2 aydan kısa bir dönemde karkas etin kilogram fiyatı 20.58 TL'den 22.58 TL'ye çıktı. TÜİK verilerine göre, bunun perakende satış fiyatlarına etkisi ise yüzde 17 oldu. Ocak ayında kilosu 31.44 TL olarak açıklanan dana eti şu an yer yer 36 TL seviyesinde satılıyor.
ALTINDAN ÇOK ARTTI
Bu fiyat 1 yıl önce 25.94 TL seviyesindeydi. Yani artış 1 yılda yüzde 38.3'ü buldu, 5 yıllık dönemde ise yüzde 219'luk artış söz konusu.
KUR VE SPEKÜLASYON
Son dönemde patlak veren fiyat zammının nedenleri arasında, ithal hayvan ve yem maliyetlerinde kur etkisi dile getiriliyor. Bunun yanı sıra besiciler ve etçiler arasındaki çekişmenin de zamma neden olduğu kaydediliyor. Besiciler, etçilerin fiyatı bilerek yükselttiği, amacın ithalata tam serbestliğin önünü açmak olduğu görüşünü dile getirirken, etçiler de besicilerin fırsatçılık yapıp fiyat yükselttiğini iddia ediyor.
İTHAL ET OYUNU MU ?
Etçiler koşullu serbestlik bulunan et ithalatının tamamen serbest bırakılması halinde fiyatların dengeye oturacağını, besiciler ise 2010'daki serbestlik denemesinde 200 binden fazla besicinin battığını söylüyor. Halihazırda yaşanan artışın ne kadar süreceği konusunda farklı görüşler var.
PİYASA BELİRSİZ
Bir yanda baharda üreme mevsimiyle fiyatların düşüşe geçeceğini savunanlar, diğer yanda artışın talebin patlayacağı Kurban Bayramı'na kadar süreceğini dile getirenler var.
MALİYETLER ARTTI
Son 2 yılda işletmelerdeki besili hayvan maliyeti 4 bin 534 TL'den 5 bin 768 TL'ye çıkmış, yani yüzde 50'ye yakın artmış durumda.
"ARTIŞLAR SPEKÜLATİF"
Şahbazlar Et Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Şahbaz
"Bana göre 'Fiyat patladı' algısını bilerek veriyorlar. Etçiler spekülasyon yapıyor, 'Et bulamıyoruz' diyorlar. 4-5 yıl öncesi gibi ülkeye ithalatla ne olduğu belli olmayan eti getirmek istiyorlar. O süreçte hepsi zengin oldu bu etçilerin, üreticilerin hepsi battı. Etçiler de voliyi vurdu. İstedikleri gibi piyasada at oynattılar. Bu tamamen spekülatif bir artış. Önümüzdeki 1 ay içinde, nisan ayında etin fiyatı yaklaşık 1 TL gerileyecektir. İthalat isteyenlerin oyununa gelmemek lazım.
"GİDİŞAT HAYRA ALAMET DEĞİL"
Emin Et Yönetim Kurulu Başkanı Emin Arslan "Fiyatlardaki bu gidişat hayra alamet değil. Bugün karkas etin kilosunun fiyatı 23 lira, haftaya belki 25 lira olacak. Dünya ortalaması 3-4 dolarlarda. ('Etçiler ithalatın önünü açmak için fiyatları bilerek artırıyorlar' eleştirisine yanıt olarak) Kesinlikle böyle bir şey yok, hiç kimse 1 kuruş daha fazla ödemek istemez. Müşteri de 1 kuruş fazla vermek istemiyor. Talep zaten zayıfken fiyat nasıl artıralım?"
50 BİN HAYVAN GELDİ
Ocak 2015 SET BİR Başkanı Zeki Ilgaz, talep yüksek olmamasına rağmen kesimlik dana arzının talebi karşılamadığını söyledi.