Ankara 6. İdare Mahkemesi, sağlığa zararlı ürünlerin ve bu ürünleri üreten firmalara ilişkin bilgilerin açıklanmasına ilişkin davada, ''halk sağlığını ilgilendiren hususların ticari sır olarak nitelendirilmesinin mümkün olmadığına'' karar vermişti. Bu karar çerçevesinde bakanlığın bu bilgileri mevzuat uyarınca 30 gün içinde talep eden vatandaşa vermesi gerekiyor.
Bursa'da faaliyet gösteren avukat Erol Çiçek, bakanlığın yaptığı denetimler sonucunda sağlığa zararlı olduğu belirlenen gıda ürünleri ve bunları üreten firmalar hakkında bilgi verilmesi için ''Bilgi Edinme Hakkı'' çerçevesinde Başbakanlık İletişim Merkezi (BİMER) aracılığıyla Tarım ve Köyişleri Bakanlığından bilgi talep etmişti.
Bakanlığın, ''ticari sır'' olduğunu belirterek, bu bilgilerin ''Bilgi Edinme Hakkı'' çerçevesinde verilemeyeceği yanıtı üzerine avukat Çiçek, Ankara 6. İdare Mahkemesi'nde yürürlüğün durdurulması ve işlemin iptali için dava açmıştı. Mahkeme, davayı Aralık ayında sonuçlandırırken, sağlığa zararlı ürünler ve bunları üreten firmalara ilişkin bilgilerin bilinmesinde kamunun menfaati bulunduğuna, ''bu bilgilerin verilmemesinin telafisi güç zararlara yol açacağına'' işaret ederek, Tarım ve Köyişleri Bakanlığının ''ürün ve firmaların listesinin açıklanamaması'' ile ilgili kararı konusunda ''yürütmeyi durdurma'' kararı vermişti.
Karar hafta başında taraflara tebliğ edildi. Mevzuat uyarınca, Tarım ve Köyişleri Bakanlığının 7 gün içinde karara itiraz etmesi veya 30 gün içinde istenen bilgileri vermesi gerekiyor. AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, bakanlık ''kendi aleyhine olduğu için'' karara itiraz edecek. Ancak, 30 günlük süre içinde söz konusu bilginin talep eden kişiye verilmesi öngörülüyor.
Daha önceki gıda mevzuatında denetim sonuçlarına ilişkin firma ve ürünlerin açıklanması konusunda bakanlığın yetkisi bulunmadığına işaret eden yetkililer, geçen yıl çıkarılan ve Aralık ayında yürürlüğe giren Yeni Gıda Kanunu'nda bu yetkiye yer verildiğini hatırlattı. Ancak yetkinin kullanılmasına ilişkin yönetmelik çalışması henüz tamamlanmadı. AB'ye uygun olarak hazırlanan yönetmeliğin birkaç ay içinde yayımlanması öngörülüyor. Bakanlık, bu yönetmeliğe uygun olarak denetim sonuçlarını kamuoyu ile paylaşabilecek. Ancak, avukat Erol Çiçek'e ''Bilgi Edinme Hakkı'' çerçevesinde ve İdare Mahkemesinin kararına istinaden bilgi verilecek.
Ticari itibar konusu
Bakanlığın denetim sonuçlarına ilişkin firma ve ürün listelerini 30 gün içinde ilgili kişiye vermeyi öngördüğünü belirten yetkililer, ''ancak bu bilgileri kamuoyuna açıklayıp açıklamamak o kişinin sorumluluğunda. Firmalar ticari itibarlarını zedelediği gerekçesiyle bu tür durumlarda milyonlarca liralık tazminat davaları açabiliyorlar. Yasal dayanak olmadığı için bu nedenlerle şimdiye kadar firma adı açıklanamıyordu'' diye konuştular.
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, 2009'da, 22 bin 172 gıda örneğinde yaptığı analiz sonucunda, 1171 örnekte olumsuzluk tespit etmiş, bal, pekmez, tavuk eti, kırmızı toz-pul biber ve incir ezmesi, en fazla olumsuzluk tespit edilen ürünler olmuştu. 2009'da 2 bin 262 bitkisel üründe yaptığı zirai ilaç kalıntısı analizinde, 155 üründe limitlerin üzerinde pestisit belirlenmiş, bin 311 hazır yemek örneğinde yapılan analizlerde, örneklerin yüzde 4,42'si mikrobiyolojik kriterlere uygun çıkmamış, ayrıca analiz edilen 122 bebek mamasından 3'ünde kurşun çıktığı duyurulmuştu. Ancak, bakanlık daha sonra yaptığı açıklamada, bebek mamasında kurşun bulunduğuna ilişkin analizlerle ilgili sehven yanlış yapıldığını belirterek, böyle bir tespitin olmadığını bildirmişti.
Çiçek: Bakanlığın ileteceği bilgiyi, kamuoyuyla paylaşmayı düşünüyorum
Sağlığa zararlı gıda ürettiği belirlenen firmaların ve ürünlerinin açıklanması için bilgi edinme hakkı çerçevesinde bilgi isteyen avukat Erol Çiçek, Tarım ve Köyişleri Bakanlığının denetim sonuçlarıyla ilgili kendisine ileteceği bilgiyi kamuoyuyla paylaşmayı düşündüğünü söyledi.
Çiçek, ''firmaların, ticari itibarlarının zedelendiği gerekçesiyle tazminat davaları açabileceği'' yönündeki görüşlerin hatırlatılması üzerine, idare mahkemesinde dava görüşülürken, Almanya'daki benzer bir davayı örnek gösterdiğini belirtti ve ''Orada, Anayasa Mahkemesi, benzer bir olayda, firmaların ticari itibarlarının zedelendiği gerekçesiyle tazminat talebini uygun bulmadı'' dedi.
Tarım ve Köyişleri Bakanlığından bilgi edinme hakkı çerçevesinde, denetimler sonucunda sağlığa zararlı gıda ürettiği belirlenen firmaların ve ürünlerinin listesini istediğini, ancak bakanlığın ''ticari sır olduğu'' gerekçesiyle bu bilgilerin ''bilgi edinme hakkı'' çerçevesinde verilemeyeceği'' yönünde yanıt verdiğini hatırlatan Çiçek, şöyle devam etti:
''Bunun üzerine idare mahkemesinde açtığım davada, bakanlığın bu işleminin yürürlüğünün durdurulmasını ve iptalini istedim. Mahkeme, denetim sonucunda olumsuzluk belirlenen firmaların listesinin açıklanmamasının, halk sağlığı açısından olumsuz sonuçları olması nedeniyle ticari sır sayılamayacağına karar verdi ve yürürlüğü durdurdu.
Ben mahkemedeki savunmamda, Almanya'da yaşanan bir olayı örnek gösterdim. Almanya'da, ilgili bakanlık, bazı şaraplara, akaryakıtın ve suyun donmasını önleyen antifriz katıldığını belirlemiş, bu firmaları ve şarap markalarını açıklamıştı. Bunun üzerine firmalar ticari itibarlarının zedelendiğini belirterek tazminat davaları açmıştı. Olay Anayasa Mahkemesi'ne kadar gitmiş, mahkeme, (devlet olması gereği ve vatandaşa karşı yükümlülüklerinden dolayı devletin böyle bir hakkının olduğuna) karar verdi ve tazminat talebini red etti.
Bence Türkiye'deki olay da buna benziyor. Vatandaşın sağlığı firmaların itibarından daha önemli. Bu nedenle, Türkiye'deki hukuki sonuçları çok ayrıntılı incelemedim ama, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın denetimler sonucunda sağlığa zararlı gıda ürettiği belirlenen firmalar ve ürünlerine ilişkin bilgileri bana vermesi halinde, bu bilgileri kamuoyu ile paylaşmayı düşünüyorum.''
Bursa'da faaliyet gösteren avukat Erol Çiçek, bakanlığın yaptığı denetimler sonucunda sağlığa zararlı olduğu belirlenen gıda ürünleri ve bunları üreten firmalar hakkında bilgi verilmesi için ''Bilgi Edinme Hakkı'' çerçevesinde Başbakanlık İletişim Merkezi (BİMER) aracılığıyla Tarım ve Köyişleri Bakanlığından bilgi talep etmişti.
Bakanlığın, ''ticari sır'' olduğunu belirterek, bu bilgilerin ''Bilgi Edinme Hakkı'' çerçevesinde verilemeyeceği yanıtı üzerine avukat Çiçek, Ankara 6. İdare Mahkemesi'nde yürürlüğün durdurulması ve işlemin iptali için dava açmıştı. Mahkeme, davayı Aralık ayında sonuçlandırırken, sağlığa zararlı ürünler ve bunları üreten firmalara ilişkin bilgilerin bilinmesinde kamunun menfaati bulunduğuna, ''bu bilgilerin verilmemesinin telafisi güç zararlara yol açacağına'' işaret ederek, Tarım ve Köyişleri Bakanlığının ''ürün ve firmaların listesinin açıklanamaması'' ile ilgili kararı konusunda ''yürütmeyi durdurma'' kararı vermişti.
Karar hafta başında taraflara tebliğ edildi. Mevzuat uyarınca, Tarım ve Köyişleri Bakanlığının 7 gün içinde karara itiraz etmesi veya 30 gün içinde istenen bilgileri vermesi gerekiyor. Bakanlık ''kendi aleyhine olduğu için'' karara itiraz edecek. Ancak, 30 günlük süre içinde söz konusu bilginin talep eden kişiye verilmesi öngörülüyor.