SGK, işverenlerden prim almadı, ceza kesmesi gerekirken ceza kesmedi ve gereksiz prim teşvik indirimi yaptı. Rapora göre, kaçak işçi çalıştıranlar dahi indirimlerden yararlanırken, 18 yaşın altında küçük işçi çalıştıran şirketler de teşvikten faydalandı.
Sayıştay raporuna göre SGK, 2003 yılı öncesi döneme ilişkin işverenden prim, işsizlik sigortası, idari para cezası, eğitime katkı payı, özel işlem vergisi ve damga vergisi gibi toplam 1 milyar 978 milyon 649 bin 98 lira 36 kuruş alacağını tahsil etmedi. 10 yıllık zaman aşımı nedeniyle kurumun alacaklarını nasıl tahsil edeceği ise muamma. İşverenlerin 2012'de istihdam ettikleri kişilerin hizmetlerinin eksik bildirilmesi veya hiç bildirilmemesi sonucu ortaya çıkan prim kaybı ise 571 milyon 408 bin 706 lira 31 kuruş oldu. 5510 sayılı Kanun'a göre kurum tarafından çeşitli nedenlerle uygulaması gereken 145 milyon 662 bin 107 TL tutarında idari para cezası da kurum tarafından kesilmedi ve bundan 47 bin 492 işveren çıkar sağladı.
Muhasebe, hukuk, mimarlık gibi çeşitli iş kollarındaki işverenlerin, 4/1-a kapsamında sigortalı olarak çalıştırdıkları kişilerin ücretlerini düşük göstermesi sonucu SGK'nin 3 milyon 867 bin 50 lira 49 kuruş zarara uğradığı anlaşıldı. Sigortalı olarak çalıştırdıkları 146 bin 328 kişiyi bildirmemesi sonucu yine 5510 sayılı Kanun kapsamında, işverenlere uygulanması gereken, toplam 133 milyon 471 bin 152 TL tutarında cezanın, kurumca uygulanmadığı belirlendi.
Sigortalı çalışan 241 bin 786 kişinin işten ayrılışlarını bildirmeyen işverenlere kesilmesi gereken toplam 21 milyon 434 bin 328 lira 90 kuruş tutarındaki ceza da uygulanmadı.
ÇOCUK İŞÇİLİĞE TEŞVİK VERİLMİŞ
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu'na göre 18 yaşından büyük 29 yaşından küçük işçi çalıştıran patronlara sağlanan prim teşvikinde şartlara uymayanlara teşvik verildiği ortaya çıktı.
SGK'deki incelemelerde Sayıştay, işverenlere 18 yaşından küçük işçi çalıştırmalarına rağmen 148 bin 509 lira 58 kuruş, 29 yaşından büyük işçi çalıştırmalarına karşın ise 1 milyon 907 bin 992 lira 22 kuruş yersiz teşvik primi indirimi yapıldığını tespit etti.
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu'nda işverenlere teşvik priminden yaralanmaları 6 ayla sınırlıyken, bu indirimden 6 aydan fazla yararlananlar olduğu da rapora yansıdı. Bu yolla SGK, 4 milyon 65 bin 500 lira 19 kuruş zarara uğradı. Yine işverenin teşvik indiriminden yaralanması için ek istihdam şartı aranırken, bu şarta uymamalarına rağmen patronlara toplam 14 milyon 190 bin 248 lira 27 kuruşluk yersiz teşvik indirimi yapıldığı ortaya çıktı. Aynı kanunun geçici 7. maddesinde düzenlenen tarihlerin dışında işe başlayan işçiler için , SGK'nin 62 bin 524 lira10 kuruş prim indirimi, 140 bin 746 lira 75 kuruş da teşvik indirimi yaptığı raporda ortaya kondu.
PRİM YOLSUZLUĞU SPORDA DA VAR
FUTBOL, basketbol ve voleybol federasyonlarından kulüplerin bazı sporcu ve teknik adamların hizmetlerini 5510 sayılı Kanun kapsamında kuruma bildirmesi gerekirken, hiç bildirmedikleri, bazılarının ise kazançlarını eksik bildirdikleri ortaya çıktı. Bunun sonucunda SGK, 10 milyon 478 bin 365lira 30 kuruş tutarında prim kaybına uğrarken, kulüplere yine aynı kanuna göre uygulanması gereken 10 milyon 286 bin 946 TL tutarında idari para cezası da kesilmedi.
40 MİLYON ORTADA YOK!
SGK'nin 2012 Bilançosu'nun Sayım Noksanları hesabından, 40 milyon 426 bin 952 lira 25 kuruşun kayıp olduğunun altı çizilen Sayıştay raporunda, kayıplarla ilgili sorumluların da belirlenmediğine kaydediliyor. Ayrıca 403 adet özel sağlık kuruluşunun, hastalarından SGK mevzuatına göre belirlenen orandan fazla ücret aldığı tespit edilerek, bu kurumlara SGK'nin toplam 114 milyon 217 bin 451 TL ceza vermesi gerekirken, kurumun vermediğini ifade ediliyor.
BAKANLIK DA BORÇLU
PRİM ödeme yükümlüsü konumunda bulunan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığından, 2012 yılı için 1 milyar 700 milyon 135 bin 853 lira 54 kuruşluk prim alacağı tahsil edilmedi. Meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan 42 bin 494 İŞKUR kursiyerinin de 2012 yılı ocak, eylül ayları arasında 385 bin 509 lira15 kuruş tutarında, bir aylık kısa vadeli sigorta kolları primi, SGK hesabına yatırılmadı.
KAÇAK ÇALIŞTIRAN, İNDİRİM ALDI
SAYIŞTAY raporlarına göre kayıt dışı işçi çalıştırdığı tespit edilen işverenlerin 5510 sayılı Kanun'da, 1 yıl süreyle yüzde 5'lik prim teşvik indiriminden yaralamayacağı ifade ediliyor.