Kayıt dışılıkla mücadele için yeni bir döneme giriliyor. Sosyal Güvenlik Kurumu’na çalışanlarının meslek kodlarını yanlış bildirenlere temmuz ayı itibariyle ceza uygulanmaya başlayacak. Bu uygulama ile belli meslek gruplarında asgari ücret üzerinden prim yatırılmasının engellenmesi hedefleniyor.
Hürriyet'ten Hacer Boyacıoğlu'nun haberine göre, kayıt dışılıkta yeni dönem temmuz ayı itibarıyla başlıyor. Sosyal Güvenlik Kurumu, temmuz ayından itibaren çalışanının mesleğini doğru bildirmeyen işverenlere ceza kesmeye başlayacak. Çalışanların meslek kodlarının bildirilmesi uygulaması daha önce başlamış, ancak işverene yanlış bildirim nedeniyle ceza kesilmesi uygulaması Temmuz 2019’a ertelenmişti.
KAYIT DIŞILIK OLUŞTURUYOR
Meslek koduyla bildirim yapılması uygulaması, ücretlerin eksik bildirilmesi ve çalışanların büyük bölümünün asgari ücret üzerinden sigortalanmasına karşı bir önlem olarak gündeme geldi. Böylelikle orta vadede, belli meslek gruplarının asgari ücret üzerinden primlerinin yatırılmasının engellenmesi ve denetimler yapılırken mesleklerdeki asgari gelir seviyelerinin de dikkate alınması amaçlanıyor.
2016’DA YASALAŞTI AMA
Söz konusu düzenleme, 2016 yılında çıkan 6728 sayılı kanunla yapıldı. Bu yasaya eklenen maddeye göre, “muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde, sigortalıların işyerlerinde fiilen yaptıkları işe uygun meslek adı ve kodunu, gerçeğe aykırı bildiren her bir işyeri için, aylık asgari ücreti geçmemek üzere, meslek adı ve kodu gerçeğe aykırı bildirilen sigortalı başına, asgari ücretin onda biri tutarında idari para cezası uygulanacak.” Yasanın uygulamaya geçmesinin ardından ise, yanlış mesleğe ceza uygulamasının, muhtasar ve prim hizmet beyannameleriyle birlikte, 2018 yılı başında uygulamaya gireceği açıklandı. Ancak muhtasar ve prim hizmet beyannameleriyle ilgili uygulama tarihi son anda değiştirilerek, Temmuz 2019’a ötelendi. Böylece yanlış mesleğe ceza uygulaması da otomatikman, Temmuz 2019’a ötelenmiş oldu.
SON 20 GÜN
Yeni bir değişiklik kararı alınmazsa, temmuz itibariyle yanlış mesleğe ceza uygulaması da yürürlüğe girecek. Bu tarihten sonra, her çalışan için asgari ücretin onda biri kadar ceza kesilecek. Ayrıca denetimlerde bu durumun ortaya çıkması durumunda da ceza uygulanacak. İşverenlerin temmuz ayı başına kadar ise, meslek kodu değişikliğini ceza ödemeksizin yapma hakkı bulunuyor. Böyle bir durumda, Sosyal Güvenlik Kurumu’na dilekçe ile başvurup, değişiklik talebinin iletilmesi gerekiyor.
ELEKTRONİK DENETİM SİSTEMİ KURULACAK
2019 yılı Cumhurbaşkanlığı programına göre de, bu yılın öncelikli konularından biri ücreti eksik bildirilen kalifiye çalışanlar olacak. Programa göre bu yıl içinde sosyal güvenlikte, “ilgili kurumlarla veri paylaşımı protokolleri imzalanarak elektronik ortamda alınan verilerin kapsamı genişletilecek, kurumlardan alınan verilerden de yararlanılarak yapılacak analizler neticesinde riskli olduğu belirlenen sektör ve işyerlerine yönelik planlı ve risk odaklı denetimler yaygınlaştırılacak. Ücreti eksik bildirilen kalifiye mesleklerdeki kişilerin meslek kodu uygulamasından faydalanılarak tespitine yönelik çalışmalara devam edilecek. Belirlenecek sektörlerde kayıtlı istihdam konusunda rehberlik ve bilgilendirme eğitimi yapılacak. Denetimlerin tek bir elektronik altyapı üzerinden takibini sağlamak amacıyla da elektronik denetim takip sisteminin kurulması sağlanacak.”
ÇALIŞANLARIN YÜZDE 40’I ASGARİ ÜCRETTEN SİGORTALI
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın 2017 yılı verilerine göre, Türkiye’de çalışanların büyük bir bölümü asgari ücret üzerinden sigortalı bulunuyor.
Türkiye’de çalışanların yüzde 40.3’ü, bir başka deyişle 5.8 milyon kişi, asgari ücretle çalışıyor. Çalışanların yüzde 42.7’si ise asgari ücretin iki katına kadar maaş alıyor. Buna göre çalışanların yüzde 83’ü (12 milyon kişi), asgari ücret kadar veya iki katına kadar ücret alarak çalışıyor.