Sigorta borcu olanlar dikkat!

2012 yılında yürürlüğe giren ve yaklaşık 8 milyon kişiyi ilgilendiren Genel Sağlık Sigortası’nda (GSS) 1 Nisan’da yeni bir dönem başlayacak. Yaklaşık 5 milyon kişinin binlerce liraya ulaşan GSS prim borçları yeniden hesaplanacak.

1 Ocak 2012 tarihinden beri tavandan GSS primi ödemek zorunda olan bir kişinin borcu 17 bin 489 liradan 3 bin 989 liraya inecek. Gecikme ceza ve faizleri silinecek. 2.7 milyon kişi ise aylık 53.33 lira prim ödeyerek sağlık hizmetlerinden yararlanacak. GSS’de köklü değişiklik yapan torba yasanın Resmi Gazete’de yayımlanmasının ardından çok sayıda okurumuz, sistemin nasıl işleyeceğine ve özellikle takvime ilişkin sorular yöneltti. GSS prim borcundan dolayı yıllardır sağlık hizmetinden yararlanamayan milyonlarca kişi için beyaz sayfa açan düzenleme, 1 Nisan tarihinden itibaren yürürlüğe girecek.

Eski yasaya göre, herhangi bir işte çalışmayan ve anne ya da babasından dolayı “bakmakla yükümlü” sıfatıyla sağlık hizmeti alamayanlar, hane içindeki kişi başına gelir dikkate alınarak prim ödemek zorunda bulunuyordu. Prim tutarı, gelir seviyesine göre 2017 yılı için 71.10 lira, 213.30 lira ve 426.60 lira olmak üzere üç kategoride belirleniyordu. Kişi başına gelirin belirlenmesi için gelir testine girmemiş olanlara ise aylık 426.60 lira üzerinden prim borcu çıkarılıyordu. Bu borcu ödemeyenler de sağlık hizmetinden yararlanamıyordu.

Yapılan yeni düzenlemeyle, gelir seviyesine bakılmaksızın, herhangi bir işte çalışmayan kişiler aylık 53.33 lira prim ödeyerek Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ile anlaşması olan tüm özel hastaneler, üniversite hastaneleri ve devlet hastanelerinde tedavilerini yaptırabilecekler.

Yeni dönemde gelir testi zorunlu olmayacak. Aylık 53.33 lira prim ödemeyi kabul eden kişiler gelir testi yaptırmayacaklar. Fakat, 53.33 liralık primi ödeme gücü olmadığını belirten vatandaşlar, gelir testi yaptıracaklar. Test sonucunda hane içindeki fert başına gelir 592.50 liranın altında çıkarsa o vatandaşın primi Hazine tarafından karşılanacak. Vatandaşın prim ödemesi gerekmeyecek. Halen yaklaşık 5 milyon kişinin 11.7 milyar lira GSS prim borcu görünüyor. Bu rakama gecikme faizi ve cezaları dahil değil. 1 Nisan’dan itibaren öncelikle gecikme faizi ve cezaları silinecek. Borçlar, aylık 53.33 lira üzerinden yeniden hesaplanacak. Örneğin, 1 Ocak 2012 tarihinden bugüne kadar GSS yükümlüsü olan, herhangi bir işte çalışmayan ve gelir testine girmemiş vatandaşa 1 Ocak 2012-31 Mart 2017 tarihleri arasındaki 63 ay için 17 bin 489 lira borç çıkarılmış bulunuyor. Yeni düzenlemeyle bu kişinin prim borcu 3 bin 989 liraya indirilecek.

1 Ocak 2012 tarihinden beri en düşük kademeden prim borcu bulunanların ise 63 aylık dönem için 2 bin 763 lira ödemeleri gerekecek.

Yeni yasayla Genel Sağlık Sigortası prim borçlarından kurtulmak için 12 aylık süre tanındı. Bu süre 1 Nisan’da başlayacak. Borçlardan iki türlü kurtulmak mümkün olacak. Ya güncellenen rakam üzerinden 12 ay içinde peşin ya da taksitli ödeme yapılacak ya da gelir testine girip hane içinde kişi başına gelirin aylık 592.50 liranın altında olduğu kanıtlanacak.

Borçlu kişilere gelir testine girmek için tanınan 12 aylık başvuru süresi de 1 Nisan’da başlıyor. Gelir testine girenlerin hane içindeki kişi başına gelirinin 592.50 liranın altında kalması halinde geçmişe doğru prim borçları silinecek. Gelir testi sonunda çıkan borcun da 1 Nisan’dan geçerli olmak üzere 12 ay içinde ödenmesi gerektiğinden, gelir testi başvurularının son aylara bırakılmamasında yarar bulunuyor. Çünkü, başvurudan sonra gelir testi yapılmasının da belli bir süreyi gerektireceği dikkate alınırsa, güncellenecek borcu ödemek için zaman daralabilir.

Hane içindeki kişi başına gelir 592.50 lira ile bin 777.50 lira arasında çıkarsa, bu durumda geçmişe doğru aylık prim borcu 2017 ve 2016 yıllarında aylık 53.33 lira, 2015’in ilk yarısında 48.06, 2. yarısında 50.94 lira; 2014’ün ilk yarısında 42.84, 2. yarısında 45.36 lira; 2013’ün ilk yarısında 33.56, 2. yarısında 35.10 lira; 2012’nin de ilk yarısında 30.42 lira, 2. yarısında 32.22 lira üzerinden güncellenecek.

1 Nisan’da başlayacak düzenlemeden önceki yasaya göre 6 yıldır ödeme yapmayan kişiler için 17 bin liralık biriken borçta en büyük kalemi 2016 yılındaki 4.743 liralık borç oluşturuyor.