Kanun taslağı mecliste

 Taslakla, anlaşma sağlanması halinde, Türk vatandaşlarının ve yabancıların bulundukları ülkelerde, tutuklu oldukları cezaevlerinde adli yardımlaşma yöntemiyle transfere veya iadeye gerek kalmadan görüntülü ve sesli olarak ifadeleri alınabilecek. 

Taslakla “Soruşturma ve kovuşturmanın devri”, sınıraşan suçlarda “ortak soruşturma ekibi kurulması” ve kişinin rızası halinde hiçbir prosedüre gerek kalmadan ülkesine iadesi şeklinde “basitleştirilmiş iade” gibi uluslararası adlî yardımlaşma müesseselerine ilk kez mevzuata girecek.

Ergenekon’un kara kutusu ABD’den Kanada’ya geçtikten sonra 7 yıl boyunca ifadesi alınamayınca hakkında kırmızı bülten ve yakalama kararı çıkarılan Tuncay Güney olayında olduğu gibi benzer sıkıntıların aşılabilmesi, adli yardımlaşmanın hızlandırılması amacıyla uluslararası görüntülü ve sesli adli yardımlaşma yöntemi taslağa girdi. Kanada’ya sığınmacı olarak kabul edilen Güney’in ifadesi, bu ülkenin yasalarına göre sadece kendi isteği üzerine alınabileceği için alınamamıştı.

Türk veya yabancı devlet makamları adlî yardımlaşma talebinin yerine getirilmesinde görüntülü ve sesli iletişim tekniğinin kullanılmasını isteyebilecek. Bu işlemler, yerine getiren devletin yetkili makamlarının yönetimi altında ve bu devletin hukuku uyarınca yürütülecek.

Arada anlaşma bulunması şartıyla Türk kamu görevlileri yabancı bir ülkede, yabancı devlet kamu görevlileri de Türkiye’de “gizli soruşturmacı” olarak görevlendirilebilecek.

Türkiye’de veya yabancı ülkelerde koordinasyonun zorunlu olduğu sınıraşan suçların soruşturmalarını yürütmek üzere, ilgili devletlerin yetkili makamlarının katılımıyla, belirli bir süre için ortak soruşturma ekipleri kurulacak. Ortak ekipler merkezi makamların mutabakatıyla kurulacak. Türkiye’de kurulacak ortak soruşturma ekibinin koordinasyonu ve yönetimi Türk adlî makamlarına ait olacak. Aksine bir karar verilmedikçe yabancı devlet görevlileri, soruşturma işlemleri sırasında hazır bulunabilecek. Soruşturma sonucunda elde edilen bilgiler karşılıklı olarak paylaşılacak.

Türkiye’de işlenen suçlarla ilgili yürütülen soruşturma veya kovuşturmalar yabancı devletlere devredilebilecek. Yabancı devletlerde işlenen suçlarla ilgili yürütülen soruşturma veya kovuşturmalar devralınabilecek. Milletlerarası antlaşma bulunmaması halinde, mütekabiliyet ilkesi esas alınarak soruşturma veya kovuşturmalar devredilebilecek veya devralınabilecek.

Türkiye’deki cezaevlerinde tutuklu veya hükümlü olarak kalanlar, delil elde edilebilmesi amacıyla Türkiye’nin taraf olduğu milletlerarası antlaşma hükümleri çerçevesinde, ilgili adlî makamın kararı ve Merkezî Makamın uygun görmesiyle talep eden devlete ‘geçici’ olarak nakil edilebilecek. Aksi kararlaştırılmadıkça, kişinin nakil nedeniyle yabancı devlette geçirdiği süre, tutuklulukta veya hükümlülükte geçirilmiş sayılacak.

Adli işbirliği, iade taleplerinin nasıl kabul edileceği ve reddedileceği de düzenlendi. Yabancı devletlerin adlî işbirliği talepleri, “Türkiye’nin egemenlik hakları, güvenliği, kamu düzeni veya diğer temel çıkarlarının ihlal edilmesi, Talebe konu fiilin sırf askerî suç, siyasî suç veya siyasî suçla bağlantılı bir suç olması, Talebe konu kişinin ırkı, etnik kökeni, dini, vatandaşlığı, belli bir sosyal gruba mensubiyeti veya siyasî görüşleri nedeniyle bir soruşturma veya kovuşturmaya maruz bırakılacağına veya cezalandırılacağına ya da işkence veya kötü muameleye maruz kalacağına dair kuvvetli şüphe sebeplerinin bulunması” halinde reddedilecek.

Yabancı devletlerden gelen iade taleplerinin ağır ceza mahkemesince kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi durumunda, bu kararın yerine getirilip getirilmemesi Adalet Bakanı’nın takdirine bırakılacak. Tutuklu ya da hükümlülerin başka ülkelere nakli konusunda da nihai kararı Adalet Bakanı verecek.





Hürriyet