İstanbul başta olmak üzere ülke genelinde konut kira fiyatlarındaki artış hızı Türkiye’nin son günlerde en çok konuştuğu konulardan biri haline geldi. Bahçeşehir Üniversitesi (BAU) Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Kadir Emre Gökyayla, son haftalarda gündemden düşmeyen kira fiyatlarındaki artış ile ilgili ‘Kira Hukuku’ kapsamında özel açıklamalarda bulundu.
“KİRALARA EN FAZLA YÜZDE 34,46 ZAM YAPILABİLECEK”
Gökyayla, konut ve çatılı işyeri kira bedellerinde ne miktarda artış yapılabileceğini tayin etmek için önce kira sözleşmelerinde, kira bedelinde artış oranı hakkında hüküm bulunup bulunmadığına bakmak, ardından da, Türk Borçlar Kanununun kira bedeli hakkındaki emredici düzenlemelerini incelenmesi gerektiği vurguladı. Buradan hareketle Gökyayla, “Mayıs ayı kira artış oranı TÜİK verilerine göre yüzde 34,46’dır. Bu, kira bedeline yıllık olarak yapılabilecek azamî artış oranını ifade eder. Kiracı ile kiraya veren arasındaki Mayıs 2021’de bir yıllığına kurulan sözleşmede kira bedeli bin lira ise, Mayıs 2022’de kira bedeli en çok bin 346 liraya yükseltilebilir. Zira Türk Borçlar Kanununun 344. Maddesiyle, kira bedelindeki artışın endeks ile tayin edilen oranı aşamayacağı emredici olarak hükme bağlanmıştır. Taraflar, kira bedelindeki artışı endeks + yüzde 10 veya endeksten bağımsız olarak örneğin yüzde 50 biçiminde kararlaştırsalar da sonuç değişmeyecektir” dedi.
“KİRACILAR, ENDEKS İLE BELİRLENEN ORANDAN DAHA FAZLA KİRA BEDELİ ARTIRMAK ZORUNDA DEĞİLDİR”
Enflasyon oranının daha yüksek olması veya kira bedeline ilişkin rayiçlerin daha fazla yükselmesinin ev sahiplerine Tüketici Fiyat Endeksi’nden (TÜFE) daha yüksek bir oranda kira artış yapma hakkı vermeyeceğinin çizen Gökyayla, “Rayiçlere ve TÜİK verilerine göre enflasyon oranının kira bedelindeki artıştan daha yüksek olması, kiraya verenin, kira sözleşmesini sona erdirmesi için haklı bir sebep de değildir. Yani, rayiçler yükseldi diye kiracı kiralanandan tahliye edilemez. Bu, hem konut hem işyeri kiralarında geçerlidir. Kiraya verenin, hangi sebeplere dayanarak, konut ve çatılı işyeri kiralarına ilişkin sözleşmeleri sona erdirerek, kiracının tahliye edilmesinin sağlayabileceği, Türk Borçlar Kanununda sınırlı sayıda sayılmıştır. Rayiçlerin, yapılabilecek artış oranının üzerinde artması, bir haklı sebep değildir. Buna karşılık, beş yıllık kira süresi geçmişse, kira bedelinin rayice uygun hâle getirilmesini kiraya veren talep edebilir” önerisinde bulundu.