Çatalca Mübadele Müzesi’nin açılış kurdelesi 20 Aralık 2010 Pazartesi günü törenle kesildi. Törene Çatalca Halkı ve İstanbul’un çeşitli semtlerinden gelen mübadil kökenli vatandaşlar büyük ilgi gösterdi. Açılış törenine Fener Rum Ortodoks Patriği I. Bartholomeos’da katıldı.
Türkiye’de son iki yüz yılda Osmanlı İmparatorluğu’nun elinden çıkmış olan topraklardan sürekli göç almıştır. Böyle olmakla birlikte Türkiye’de bugüne kadar bir göç müzesi kurulmamıştır. Çatalca Mübadele Müzesi bu anlamda Türkiye’de bir ilk oldu.
Mübadele Müzesinin açılış töreni saat 13.30’da Lozan Mübadiller Vakfı’nın Türk Sanat Müziği Korosunun konseriyle başladı. Yunanca ve Türkçe şarkıları seslendiren koronun sonrasında mübadele kökenli yurttaşlar piste çıkarak yöresel oyunlarını da sergilediler. Konser sonrası Lozan Mübadiller Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Atilla Karaelmas mikrofona gelerek, mübadele müzesi ile ilgili yapılan çalışmalar hakkında kısa bilgiler verdi. Karaelmas konuşmasında; 'müze kazandırılmasında emek veren herkese teşekkür ediyorum' dedi. Bu konuşmanın ardından, binayı Mübadele Müzesi yapılması üzere tahsis eden Ölçer Ailesi adına Ertuğrul Ölçer kısa bir konuşma yaptı. Ertuğrul Ölçer konuşmasında, ‘çocukluğumun, gençliğimin geçtiği doğup büyüdüğüm mahalle olan Kaleiçi Mahallesi 80’li yıllarda sit alanı oldu. Bu karardan sonra harabeye dönen binaları gördükçe içim sızlıyor. Bundan sonraki yapılacak çalışmalarla bu binalar restore edilecek ve tarihi binalarımız yenilenecek, Kaleiçi Mahallesi bir cazibe merkezi olacaktır’ dedi. Ertuğrul Ölçer'den sonra, BM Türkiye Temsilcisi Carol Batchelor kısa bir konuşma yaptı. Batchelor; “Mübadelede çekilen acıları bu müzeyle daha iyi anlıyoruz. Sadece Türk Yunan mübadelesi değil, bu müze zorla göç edenleri sembolize edecektir. Bu müze Türkiye’nin mültecilere karşı yardım severliğinin kanıtı olacaktır. Bu müze ve müzede sergilenenler; yerinden edilenlerin insani acıları neden yaşadığını ve bu acıların bir gün herkesin başına gelebileceğini hatırlamamıza yardımcı olacaktır” dedi. Batchelor “Müzenin yapımında emeği geçen herkese saygı ve sevgilerimi sunuyorum” dedi.
Mübadele Müzesinin açılış töreni saat 13.30’da Lozan Mübadiller Vakfı’nın Türk Sanat Müziği Korosunun konseriyle başladı. Yunanca ve Türkçe şarkıları seslendiren koronun sonrasında mübadele kökenli yurttaşlar piste çıkarak yöresel oyunlarını da sergilediler. Konser sonrası Lozan Mübadiller Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Atilla Karaelmas mikrofona gelerek, mübadele müzesi ile ilgili yapılan çalışmalar hakkında kısa bilgiler verdi. Karaelmas konuşmasında; 'müze kazandırılmasında emek veren herkese teşekkür ediyorum' dedi. Bu konuşmanın ardından, binayı Mübadele Müzesi yapılması üzere tahsis eden Ölçer Ailesi adına Ertuğrul Ölçer kısa bir konuşma yaptı. Ertuğrul Ölçer konuşmasında, ‘çocukluğumun, gençliğimin geçtiği doğup büyüdüğüm mahalle olan Kaleiçi Mahallesi 80’li yıllarda sit alanı oldu. Bu karardan sonra harabeye dönen binaları gördükçe içim sızlıyor. Bundan sonraki yapılacak çalışmalarla bu binalar restore edilecek ve tarihi binalarımız yenilenecek, Kaleiçi Mahallesi bir cazibe merkezi olacaktır’ dedi. Ertuğrul Ölçer'den sonra, BM Türkiye Temsilcisi Carol Batchelor kısa bir konuşma yaptı. Batchelor; “Mübadelede çekilen acıları bu müzeyle daha iyi anlıyoruz. Sadece Türk Yunan mübadelesi değil, bu müze zorla göç edenleri sembolize edecektir. Bu müze Türkiye’nin mültecilere karşı yardım severliğinin kanıtı olacaktır. Bu müze ve müzede sergilenenler; yerinden edilenlerin insani acıları neden yaşadığını ve bu acıların bir gün herkesin başına gelebileceğini hatırlamamıza yardımcı olacaktır” dedi. Batchelor “Müzenin yapımında emeği geçen herkese saygı ve sevgilerimi sunuyorum” dedi.
'KEŞKE İNSANLAR GÖÇE ZORLANMASAYDI '
Bu konuşmanın ardından mikrofona gelen Fener Rum Ortodoks Patriği I. Bartholomeos,
'Bizler Patrikhane olarak, mübadelenin ilk günlerinden bugüne kadar geçen sürede dinsel, kültürel, eğitsel değerleri Ortodoks mübadiller ile paylaştık. Onları kaybetmenin acısını daima hissettik. Ninelerinin dedelerinin anılarını yad ediyoruz. Ruhlarının huzur bulması için dua ediyoruz. Geleneklerini paylaşıyoruz, müziklerini dinliyoruz. Keşke insanlar göçe zorlanmasaydı. Keşke herkes ait olduğu ve kendi iradesiyle yaşamak istediği yerde kalabilseydi. Mutlaka daha verimli hayatlar yaşanırdı o zaman. Mutluluğumuzun yanı sıra çok da duyguluyuz. Zira 90 yıl kadar önce vuku bulan insanlık tarihinin en büyük zorunlu göçlerinden biri olan mübadelenin bu yakadaki mensupları için, ilk defa biz müze açılmaktadır. Bu müze yıllardır savrulmuş olanları, gelenekleri, anıları, tarihi bilgileri, eşyaları derleyecek toparlayacak ve genç nesillere aktararak onlarla paylaşacaktır. Artık bahsettiğimiz değerlerin sığınacağı bir evi olacaktır. Kendilerine basit bir ev, kendi sosyal ve kültürel yaşamlarına göre inşaa edilmiş bir mekan içinde mübadillerin ruhlarının var olacağı bir yer. Mübadiller açlık ve sefaletin yanı sıra, yabancılık ile de mücadele ettiler. Türkiye'den göçen Yunan mübadiller de atalarının yaşadıkları yerleri görmeye geldiklerinde, kendilerini evlerinde hissediyorlar. Tarihi geri çeviremeyeceğimze göre bizler, barış ve kardeşlik ortamı sağlamalıyız. Müze sayesinde birçok dostumuz ve kardeşimiz buraları ziyaret edecek ve dostluklar, kardeşlikler büyüyecektir. Başta Çatalca Belediye Başkanı Cem Kara olmak üzere müzenin kazandırılmasında emeği geçen herkese çok teşekkür ediyorum” dedi. Fener Rum Ortodoks Patriği I. Bartholomeos dostluk ve kardeşlik mesajı verdiği konuşmasının ardından konuşan Çatalca Belediye Başkanı Cem Kara, Çatalca’nın tarihinin çok geniş olduğuna dikkat çekerek, müzenin ilçe mahallelerindeki tarihi ve kültürel yapıların korunmasında bir lokomotif olduğunu söyledi. Başkan Cem Kara; “Toprağına, taşına, ilçesine, mahallesine sokağına sahip çıkan tarihini bilip geçmişinden yola çıkarak geleceğe inançla yürüyen saygıdeğer Çatalcalı hemşerilerim, hanımefendiler ve beyefendiler, geleceğimiz ışığımız aydınlığımız sevgili gençler, çok değerli mübadil dostlarımız hepiniz hoş geldiniz. Bu anlamlı günde sizleri sevgi ve saygı ile selamlıyorum.
Bugün burada Çatalca tarihinde ve daha önemlisi 87 yıllık Türkiye Cumhuriyeti tarihinde bir ilki gerçekleştiriyoruz.Lozan sonrasında 30 Ocak 1923’te Türkiye ile Yunanistan arasında Mübadele Anlaşması imzalandı. Mübadele ile bir milyonu aşkın Ortodoks, Hıristiyan, Rum (Yunan Kardeşimiz) Anadolu’dan Yunanistan’a beşyüzbin Müslüman Türk vatandaşımızda Yunanistan’dan Türkiye’ye kendi istekleri dışında zorunlu olarak göç ettirilmişlerdir.İlçemizde nüfusumuzun büyük bir oranını, yapılan bu göç sonrası Yunanistan’dan buraya gelen Mübadil dediğimiz insanlarımız oluşturuyor.
Bugün burada Çatalca tarihinde ve daha önemlisi 87 yıllık Türkiye Cumhuriyeti tarihinde bir ilki gerçekleştiriyoruz.Lozan sonrasında 30 Ocak 1923’te Türkiye ile Yunanistan arasında Mübadele Anlaşması imzalandı. Mübadele ile bir milyonu aşkın Ortodoks, Hıristiyan, Rum (Yunan Kardeşimiz) Anadolu’dan Yunanistan’a beşyüzbin Müslüman Türk vatandaşımızda Yunanistan’dan Türkiye’ye kendi istekleri dışında zorunlu olarak göç ettirilmişlerdir.İlçemizde nüfusumuzun büyük bir oranını, yapılan bu göç sonrası Yunanistan’dan buraya gelen Mübadil dediğimiz insanlarımız oluşturuyor.
Dedeleriniz, nineleriniz, atalarınız toprağını, tarlasını, bağını bahçesini, evini damını, ineğini, öküzünü geçimini sağladığı her şeyini bırakmış; bunun yanında yıllardır kardeş kardeşe yaşadıkları komşularını dostlarını da terk etmek zorunda kalmış, çok büyük zorluklar içinde bu topraklara gelmişlerdir. Buraya geldiklerinde ne otlatabileceği hayvanları, ne zanaatını gerçekleştirebileceği alet ve edevatları vardı. Elde yoktu, avuçta yoktu. Atalarınız bu topraklarda yeni bir hayat kurdular ve siz değerli evlatlarını vatanına, milletine, ülkesine hayırlı insanlar olarak yetiştirdiler.
Şimdi bu nesiller Çatalca Belediyemizle, 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı ile atalarının acılarını, hüzünlerini, sevinçlerini, neşelerini günümüze yansıtacak, o zamanın kültürünü günümüze aksettirecek bir müzeyi ilçemize kazandırdılar.
Şimdi bu nesiller Çatalca Belediyemizle, 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı ile atalarının acılarını, hüzünlerini, sevinçlerini, neşelerini günümüze yansıtacak, o zamanın kültürünü günümüze aksettirecek bir müzeyi ilçemize kazandırdılar.
Türkiye tarihinde bir ilk olan bu müzenin ilçemizde kurulması bizlere gerçekten çok büyük onur ve gurur vermektedir. Yaklaşık iki milyon kişinin mübadeleye tabi tutulduğunu düşünürsek, bu mübadelenin Türkiye’deki merkezinin Çatalca’da olacak olması bizleri mutlu etmektedir.
Saygıdeğer konuklarımız;
İşimiz müzenin açılması ile bitmiyor. Tarihi bir miras olan Kaleiçi mahallemizde ve ilçemizde restorasyon çalışmaları yaparak Çatalca’mızı tarihi bir kent kimliğine kavuşturmaya çalışacağız. Yapacağımız çalışmalar sizler için, genç kuşaklar için ülkelerin barışı ve kardeşliği için yapılacaktır. İlçemizde yakaladığımız bu sinerji ile kültür zenginliklerini ortaya çıkarmamız, gelecek güzel günlerinde habercisi olacaktır. Turizmi hareketlendirecek ve kültürel mirasımız olan evleri ve yapıları devletimizin, Avrupa Kültür Ajansının, sivil toplum kuruluşlarının ve halkımızın desteği ile restore edeceğiz.Ben umut ediyor ve ilçe halkına güveniyorum ki tüm bu çalışmalar ve planlananlar kısa bir süre içerisinde Çatalca’mızda hayat bulacak, istediğimiz ve arzu ettiğimiz sonuçlara ulaşılacaktır.
Çatalca’mız kültürel miras ve sahip olduğumuz tarihi değerler konusunda önemli bir yerleşim yeridir. 1653 yıllık bir tarihi geçmişe sahip olan 150 km uzunluğundaki dünyanın en önemli ve en uzun su kemerleri bir mühendislik harikası olarak ilçemiz sınırları içerisindedir. Yine dünyanın 40 mil uzunluğu ile 3. En uzun surları olan Anastasia Surları, Silivri Karınca Burnundan ilçemiz Karacaköy Mahallesi Evcik Plajına kadar uzanmaktadır.
Sınırlarımızda bulunan bu eserler çok kısa bir süre içinde yapılacak çalışmalar sonucu gün yüzüne çıkartılacak ve dünyanın kültür mirası ilan edilecektirMüzemiz de İstanbul’un en şirin ilçelerinden bir tanesi olan Çatalca’mızın tarihini değiştirecek bir dönüm noktasıdır. Gelecek güzel günlerin habercisi umutlu günlerin katarı, bu gün açacağımız müzedir. Bu katarın peşinde ilerleyecek olan projelerimiz ile Çatalca köklü geçmişini de kullanarak İstanbul’un ve Türkiye’nin önemli kültür ve turizm merkezlerinden biri halini alacaktır.
Kamuoyunda artık Çatalca konuşuluyor. İnsanlarımız Çatalca’yı merak etmeye başladı. Hep beraber esen bu olumlu rüzgâra göre yönümüzü belirliyoruz. Geleceği parlak, yaşanabilir bir Çatalca’yı yaratıyoruz. Bu yolda, bu yolculukta iyi ki varsınız, iyi ki bizimlesiniz.
Kamuoyunda artık Çatalca konuşuluyor. İnsanlarımız Çatalca’yı merak etmeye başladı. Hep beraber esen bu olumlu rüzgâra göre yönümüzü belirliyoruz. Geleceği parlak, yaşanabilir bir Çatalca’yı yaratıyoruz. Bu yolda, bu yolculukta iyi ki varsınız, iyi ki bizimlesiniz.
Avrupa kültür başkenti mübadele müzesinin düşünülmesinde, yapılmasında projenin hayata geçirilmesinde en büyüğünden en küçüğüne kadar katkı sunan, emek sarf eden, müzeye konulmak üzere bağışta bulunan herkese İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansına, Lozan Mübadiller Vakfına ve özellikle Atilla Karaelmas’a, Ölçerler Ailesine, Kaleiçi Mahallesi halkına, tüm Çatalcalı hemşerilerime, belediye personelime teşekkür eder, böyle güzel bir günde bizleri yalnız bırakmadığınız, mutluluğumuza sevincimize ortak olduğunuz, bizleri onurlandırdığınız için tüm konuklarımıza saygılarımı sunarım’ dedi.
Çatalca Belediye Başkanı Cem Kara'nın ardından mikrofona gelen Avrupa Kültür Başkenti 2010 Ajansı Genel Sekreteri Yılmaz Kurt, kısa bir konuşma yaptı.Yapılan konuşmaların ardından Çatalca Belediyesi Folklor Ekibi tarafından Ege Yöresi halk oyunları sergilendi. Beğeni toplayan minik gösteri sonrası Çatalca Mübadele Müzesinin kurdelesi kesildi. Ardından Çatalca Belediye Başkanı Cem Kara ve Fener Rum Patriği I. Bartholomeos, davetlilerle birlikte müzeyi gezdiler. Açılış sonrası Çatalca Belediye Başkanı Cem Kara, Fener Rum Patriği I. Bartholomeos ve davetliler Kaleiçi Mahallesi Kültür Evi’nde hazırlanan kokteyle katıldılar.
Çatalca Mübadele Müzesi açılış törenine, Fener Rum Patriği I. Bartholomeos’un yanı sıra, Büyükçekmece Belediye Başkanı Dr. Hasan Akgün, Çatalca Cumhuriyet Başsavcısı Ömer Faruk Aydıner, Çatalca İlçe Emniyet Müdürü Vedat Ali Yılmaz, Büyükçekmece Belediyesi Başkan Yardımcısı Bayram Ali Üner, Silivri Belediyesi Başkan Yardımcısı Yılmaz Kandemir,Adalar Belediye Başkan Danışmanı ve Başkan Vekili Rafi Hermon Araks, Çatalca Eski Belediye Başkanı İsmail Fırat Aykut, Çatalca Eski Belediye Başkanı İsmail İp, AKP Çatalca İlçe Başkanı Selim Güçbilmez, CHP Çatalca İlçe Başkanı Süleyman Kolcuoğlu, DP Çatalca İlçe Başkanı Esat Çelik, Çatalca Belediyesi Meclis Üyeleri, İl Genel Meclis Üyeleri, Çatalca Köy ve Mahalle Muhtarları, Lozan Mübadiller Vakfı Yönetim Kurulu, Sivil Toplum Kuruluşları Yöneticileri ve Başkanları ve çok sayıda vatandaş katıldı.