Son dört seçimdeki aday profilleri üzerinden yapılan araştırmaya göre, iş dünyası ve esnaf AK Parti'den CHP ve MHP'ye kayarken, iktidar partisinin listelerinde bürokrat patlaması yaşandı. Emekliler, AK Parti'de bitti; CHP ve MHP'de yükseldi.
ADAY PROFİLİNDE BÜYÜK DEĞİŞİM
Partilerin seçimde gösterdikleri aday profilleri, hem temsil ettikleri kesime hem de niyetlendikleri sosyal ve ekonomik politikalara dair önemli ipuçları verir. Dünya gazetesi yazarı İsmet Özkul da bu genel formülasyondan yola çıkarak önemli bir araştırmaya imza attı. Özkul'un 2002, 2007, 2011 ve 2015 seçimlerinde gösterilen adayları inceleyerek yaptığı milletvekili aday profili araştırması, 7 Haziran'a giderken oldukça ilginç bir tabloyu ortaya koyuyor.
AK PARTİ İŞ DÜNYASINA EN AZ YER VEREN PARTİ
Öncelikle araştırma 4 seçime de katılan AK Parti, MHP ve CHP 'nin adayları ile sınırlı tutuldu. HDP'nin selefleri olan partiler önceki seçimlere bağımsız adaylarla katıldığından dolayı toplam değerlendirme içinde yer almadı. Özkul'un araştırmasında ilk göze çarpan sonuç, 12 yıldır iktidarda bulunan AK Parti'nin 7 Haziran için vekil adayı olarak seçtiği adayların temsil ettikleri kesimlerdeki büyük değişim. 2001 krizinin üzerine gelen ve güçlü bir ekonomi politikasını savunan, 'ekonomik istikrarı' siyasetinin düsturu haline getiren AK Parti'nin 7 Haziran'da iş dünyasına en az yer veren parti olması gerçekten dikkat çekici.
İŞ DÜNYASI TEMSİLCİLERİ CHP VE MHP'YE KAYDI
2002'de AKP 'nin 550 adayının 71'i iş adamı ve iş kadınlarından oluşuyordu. Tüm adaylar içinde bu kesimin payı yüzde 12.9'du. İş dünyasının temsilcilerinin sayısı sırasıyla 2007'de 43, oranı yüzde 7.8, 2011'de 41 ve oranı da yüzde 7.4 oldu. Buna karşın 2015 seçimleri için bu kesimden gösterilen aday sayısı sadece 6. Toplam adaylar içindeki oranı ise yüzde 1'e düşmüş durumda.
Buna karşın iş dünyasının temsilcilerine yer verme konusunda CHP ve özellikle de MHP'deki atılım göze çarpıyor. Mesleğini iş adamı, iş kadını, sanayici veya müteahhit olarak bildiren CHP'li aday sayısı 2002'de 34 ile AK Parti'nin yarısından bile azdı. 2015'de CHP'nin iş adamı-kadını aday sayısı 2002'ye göre neredeyse ikiye katlanarak 59'a yükseldi. MHP saflarındaki iş adamı-kadını aday sayısı ise 2002'de 75 iken 20015'te 93'e çıktı. Yani 2015 için CHP'den aday olan iş adamı-kadını sayısı, AK Parti'nin neredeyse 10 katı. Karşılaştırma MHP ile yapılırsa uçurum daha da büyüyor. MHP'nin işadamı-kadını adaylarının sayısı, AK Parti'nin tam 15.5 katı.
ESNAF VE ZANAATKAR DİBE VURDU
İş dünyası piramidinde daha alt katmanlarda yer alan ama nüfus olarak daha fazla kesimi barındıran mesleklere inildiğinde tablo daha da çarpıcı oluyor. Örneğin; oldukça geniş bir kesimi ifade eden esnaf ve zanaatkardan 2002'de AK Parti'nin 14 kişi vardı. 19 da tüccar bulunuyordu. 2015 seçimi için bu kesimlerden bir tek aday bile iktidar partisinin listesinde yer almıyor. Buna karşın CHP'de 2002'de 13 olan esnaf aday sayısı 2015'te 14'e, MHP'de ise 2002'de 5 olan esnaf sayısı 13'e yükseldi.
EMEKLİLER AK PARTİ'DE BİTTİ, MHP VE CHP'DE ARTTI
Emekçi kesimler açısından bakıldığında da ciddi bir değişim söz konusu. Teknik eleman, büro ve hastane çalışanı ile işçi ve sendikacı adayların sayısı 2002'de AK Parti'de 7 kişiydi. 2015'te bu rakam 2'ye indi. CHP'de bu sayı 15'ten 13'e, MHP'de 11'den 10'a düştü.
En çarpıcı sonuçlardan biri ise emeklilerde görülüyor. Önümüzdeki seçim için tüm partilerin seçim beyannamelerinde özel vaatlerde bulunduğu emekli adaylarında iktidar partisinde ciddi bir erime var. AK Parti'de 2002'de emekli adayların sayısı 21'di. 2007'de 1, 2011'de 8 olan emekli aday sayısı 2015'te 3'e düştü. CHP'de bu sayı 43, MHP'de ise 31. Ev kadını adaylarının sayısı da AK Parti'de 2'den 0'a, CHP'de ise 0'dan 4'e yükseldi.
Gelelim 2015 seçimlerine damga vuran aday profillerine...
İKTİDAR PARTİSİNDE BÜROKRAT PATLAMASI
Bu konuda AK Parti'deki değişim gerçekten önemli. Nitekim partinin kuruluşundan bu yana benimsediği siyasi söyleme belki de zıt sayılabilecek bir kesimden aday yoğunluğu dikkati çekiyor. Bu kesimler bürokratlar ve askerler.
2002 ile kıyaslandığında AK Parti'deki asker, bürokrat ve kamu yöneticisi olan aday sayısı yüzde 100'den fazla artarak 18'den 38'e çıktı. Kamu görevlilerinin içine öğretmenler de dahil edilirse eğer bu sayı daha da fazlalaşıyor. 2002'de 65 olan öğretmen sayısı 2015'te 93 oldu.
CHP'de asker, kamu görevlisi, bürokrat sayısında düşüş söz konusu. 2002'de sayı 12, 2007ve 2011'de 15'ken, 2015'de 9. Öğretmen sayısı ise 103'ten 88'e düştü. MHP'de bürokrat ve asker sayısı 2002'de 22, 2007'de 49, 2011'de 46 iken, 2015 adayları içinde bu sayı sadece 28. Öğretmen sayısı ise 128'den 59'a kadar geriledi.
HUKUKÇULAR TÜM PARTİLERDE YİNE AĞIRLIKTA
AK Parti'de yıldızı parlayan bir diğer kesim ise serbest meslek mensupları. 2002'de AK Parti listelerinde sadece bu kesimden 3 kişi yer bulabilmişti. 2015'te ise sayı 45'e fırladı. Aday listelerinde belirgin ağırlığı olanlar ise yine hukukçular. 2002'de AK Parti'de hukukçu adayların sayısı 60'tı. Bugün 111. CHP'deki hukukçu aday sayısı 2002'ye göre 79'dan 101'e, MHP'de ise 38'den 56'ya yükseldi.