Tüm dünyada Covid - 19 için aşılama sürerken, Türkiye’deki çalışmalar ise henüz sağlık çalışanları aşamasında.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Gamze Akkuş İlgezdi, Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu başkanlığında, Çin, Amerika, İsveç, Almanya ve Türkiye’den enfeksiyon hastalıkları uzmanları, virologlar, halk sağlığı uzmanları, aşı geliştirme uzmanları, biyologlar, bioteknologlar ile gerçekleştirdiği “zoom toplantısı” sonrasında “aşı raporu” hazırladı.
Raporda, “salgın ilerlemeden 18 yaş altının da aşılanması, Türkiye’nin bir yıl içinde 150 milyon doz aşıya daha ihtiyacı olduğu, bu süreçte çocukluk dönemi aşılarının tehlikede bulunduğu, aşılama takvimindeki aşıların üretilmesinin önemli olduğu, hızlı aşılanmanın da mutasyonlardan koruyacağı” vurgulandı.
Cumhuriyet'ten Selda Güneysu'nun haberine göre, CHP’li İlgezdi’nin Genel Başkan Kılıçdaroğlu başkanlığında gerçekleştirilen toplantı sonrasında hazırladığı raporda, özetle şu tespitlere yer verildi:
18 YAŞ ALTI DA AŞILANMALI
Yapılan aşı planlarında 18 yaş altı tüm ülkelerde ihmal edilmekte. 18 yaş üzeri değil, 18 yaş altının da mutlaka planlanması gerekmektedir. Uzmanlara göre bu tür patojenlerin yayılımını tam olarak kesebilmek için belirtisiz veya az belirti gösteren kişilerin de yani çocukluk döneminin de aşılanması gerekmektedir.
BİR YIL İÇİNDE 150 MİLYON DOZ İHTİYAÇ
Uzmanlar, Türkiye’de 82 milyon nüfusun yaklaşık 70 milyonunu mutlaka aşılamak gerektiğini söylemektedir. Bu 70 milyonun aşılanması için 150 milyon doz aşıya ihtiyaç vardır.
ÇOCUKLUK DÖNEMİ DİĞER AŞILAR TEHLİKEDE
Salgın nedeniyle aşı üretimi Covid-19’a endekslenmiş durumda. Bu nedenle çocukluk dönemi diğer aşılara erişimde sorunlar doğması muhtemeldir.
BAKANLIĞIN TUTUMU AŞI KARŞITLIĞINI ARTIRDI
Ülkemizdeki aşı karşıtlığı sorununa ek olarak Covid-19 döneminde Sağlık Bakanlığı’nın aşı ile ilgili gerekli bilgilendirmeleri yapmaması, aşı karşıtlığını ve aşı tereddüdünü artırmıştır. Türkiye’de uygulanacak olan aşıyı üreten Sinovac şirketinin yapılan tartışmalara ışık tutacak açıklama yapmaması, aslında ürününe karşı olan güvenin azalmasına yol açmaktadır.
ŞEFFAFLIK İÇİN TİTCK VERİ AÇIKLAMA
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihazlar İlaçlar Kurumu da (TİTCK), Amerikan FDA, Alman Robert Koch Enstitüsü gibi tüm verileri şeffafça açıklamalıdır. FDA internet sitesinde, Moderna ve Pfizer aşılarının FDA sunumları canlı olarak verildi ve halen internette yer almaktadır.
PCR TESTLERİ NEDEN HATALI ÇIKTI?
PCR testleri için, izole edilmiş bir virüsün sekans bilgisine ihtiyaç vardır. Dünya farklı yerlerden gen bölgelerine ait bilgiler almıştır. Böyle riskli bir durumda birden fazla yerden bu bilgiler alınıp çalışmaların yapılması gerekirken, sadece Amerikan CDC’ye güvenilmiştir. Oysa, CDC’deki gen tanıyıcı bölgeler Amerika’da da sorun yaratmıştır. Dünyanın diğer ülkelerinin yaptığı gibi birden çok yerden bilgi alınmadığı için Türkiye’de de sorunlu testler kullanılmıştır.
FARKLI METOT KULLANILDI
Türkiye ayrıca testlerde farklı bir metot kullanmıştır. Türkiye şu an RNA izolasyonu yapmadan virüsü bir kırıcı çözeltinin içine koyarak içerisinde çok hızlı bir şekilde analiz yapmaktadır. Bu yöntem, genel anlamda işe yarasa da zayıf pozitiflerin testte saptanamamasına neden olmaktadır. Bu da hastalığın daha hızlı bir şekilde yayılmasına yol açmıştır.
YERLİ AŞIYA YETERİNCE DESTEK YOK
Türkiye’de yapılacak aşılara da destek olunması gerekmektedir. Şu anda devlet tarafından ciddi bir destek yapılmamaktadır. Devlet, “Üretin, getirin, kontrol edeyim, ondan sonra uygun görürsem alırım” demektedir. Ama bu üretimin ne kadar kapasitede olacağının planlanması ve özel sektör varsa devlet eliyle desteklenmesi gerekir. Aşı araştırmaları sonucunda bir aşı bulunsa bile, bunu GMP (İyi Üretim Uygulamaları) şartlarında üretmek gerekmektedir.
Türkiye’de sadece tek bir GMP yeri mevcut. Bu da salgın dönemi için yetersizdir. Yani lojistik olarak 80 milyon insana birden fazla aşının üretimi zor olacaktır. 5 Ocak 2021 itibarıyla Türkiye’de 17 tane aşı çalışması kayıtlara girmiş görünmektedir. Bunlardan yalnızca bir tanesi, Erciyes Üniversitesi’nin araştırması, uluslararası databasede Faz-1’de görünmektedir.
Bu inaktif aşının, Faz-1 sonuçlanma zamanı, yine uluslararası data veri tabanında 2021 Mart ayının sonu görünmektedir. Sonra Faz-2’ye geçilirse, daha sonra Faz-2’de işler yolunda giderse ve Faz-3’e geçilirse, Faz- 3’te işler yolunda giderse, en iyimser tahminle 5-6 ay sonra Faz-3 olumlu rapor alınabilecektir.