Yeni uygulamada reçete ve eczane zorunluluğu kaldırılıp, hastaların yaş gruplarına göre belirlenen ürün bedellerinin hesaplarına yatırılacağı bildirildi. Uygulama ’insani ama kaygı verici’, ödemeler ise ’yetersiz’ bulundu. Prof. Dr. Sema Aydoğdu, "Hastanın ürünleri reçeteyle alması, doktorlarıyla sürekli diyalog halinde olmasını sağlıyordu. Şimdi bu kalktı, uygulama Avrupai, ama bizim toplumumuz için çok erken ve riskli" dedi.Ömür boyu glutensiz (buğday, arpa, çavdar, yulafta bulunan bir tür protein) beslenmeyi gerektiren tek gıda alerjisi olan çölyak hastalığında tedavi yardımları konusunda SGK, son bir yıl içerisinde değişikliklere gitti. SGK önce glutensiz un ve ürünlerinde hastaların ihtiyaçlarını yaşlara göre kilogram bazında belirledi. SGK, daha sonra bunu paraya çevirdi. Böylece çölyak hastaları un yerine parasını aldı. Yaş gruplarına göre değişmesine rağmen bu para aylık 123 lira 50 kuruşa kadar ulaştı. 15 Ekim 2010 tarihinde yapılan değişiklikle bu tutar 80 liraya indirildi.
"HER AY HESAPLARA YATACAK"
Tedavi yardımında yaklaşık yüzde 35’lik bir azalma yapılırken, bu kez 1 Mart 2011 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan düzenleme geldi. Bu yeni dözenleme ile hastaların tedavi yardımlarının her ay hesaplarına yatırılacağı, istedikleri glutensiz un ve ürünleri istedikleri yerlerden alabilecekleri bildirildi, reçete zorunluluğu kaldırıldı. Bu uygulamadan yararlanabilmeleri için hastaların her yıl yenilenen raporları kuruma bildirmeleri gerektiği kaydedildi.
SGK yetkilileri uygulamanın ’çok insani’ olduğunu savunarak, "Artık çölyaklılar eczaneden reçeteyle ilaç alan hasta değil, marketten özel diyet ürünü alan bireyler haline geldi. Anne babalar çölyaklı çocuklarıyla marketlere gittiklerinde, çocukları diğer yaşıtları gibi raflardan özel diyetlerine uygun ürünleri alabilecek. Bu bile insanın psikolojisini olumlu etkiliyor" diye konuştu.
Öte yandan SGK, çölyaklı hastalar için 0- 5 yaş 52.50 lira, 5- 15 yaş 80 lira, 15 yaş üstü 72.5 lira, protein metabolizma bozukluğu olan hastalar için 0- 12 ay 31 lira, 1- 5 yaş 60 lira, 5- 15 yaş 77.5 lira, 15 yaş üstü 80 lira ödeyecek. Hastalar kilosu 5- 6 lira olan yerli glutensiz unun prinç unu ve mısır nişastasından elde edildiğini, lezzetli ekmekler, kurabiyeler yapmak için kilosu 25 lirayı bulan ithal unla karıştırmaları gerektiğini belirtirken şöyle dert yandı:
"Glutensiz ürünler pahalı. 150 gram bisküvi 7.5- 15 lira, gofret çikolata fiyatı 5- 10 lira arasında değişiyor. Mısır gevreği 250 gram 19 lira, kıtır ekmek 250 gram 15, 250 gram şehriye 10 lira. Yarım kilo makarna 13 lira. Yani yapılan tedavi yardımının tutarı azaltıldı, bu da daha az ürün almamız demek. İstediğimiz yerden almak rahatlık ama miktar yetersiz."
PROF. DR. AYDOĞDU: AVRUPAİ AMA BİZİM TOPLUMA SAKINCALI
Ege Üniversitesi Çocuk Gastroenteroloji Hepatoloji ve Beslenme Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve Ege Çölyakla Yaşam Derneği Başkanı Prof. Dr. Sema Aydoğdu, Türkiye’de tanı almış 12 bin civarında çölyaklı hasta bulunduğunu, tanı almamış hasta sayısının 300 bin olarak tahmin edildiğini söyledi. Yeni uygulamanın ’Avrupai’ olduğunu, ancak bizim toplumumuz için henüz kabul edilemeyecek, sakıncalar yaratacak bir uygulama olduğunu öne süren Prof. Dr. Aydoğdu, şunları söyledi:
"Hastanın ürünleri reçeteli alması, hastanın doktor ile diyaloğunu sürekli tutuyordu. Hastanın gelişmesi yakından takip edilerek diyetine uyup uymadığı takip edilebiliyordu. Yeni yapılan düzenleme ile hasta- doktor diyaloğu bir yıldan bir yıla gerek duyulacak rapor aşamasında gündeme gelecek. Çölyakta yanlış diyet uygulaması ile geçirilecek böyle bir süre, hastada kalıcı hasarlara yol açabilecek ve uzun vadede gerek toplum sağlığı gerekse tedavi yardım bütçesi açısından çok daha olumsuz sonuçlar ortaya çıkacaktır."
Bu arada aynı uygulamanın fenilketonürü hastalarını da kapsadığı kaydedildi.