Omurilik felçlilerini rehabilite edecek tam teşekküllü bir merkezin, çok büyük bir ihtiyaç olduğu halde hala kurulamamış olması birçok omurilik felçlisinin toplumdan soyutlanmış durumda yaşamasına neden olmaktadır. Bu konuda en çok mücadele veren, İstanbul Üniversitesi Rektör Yardımıcısı Prof. Dr. Şafak Karamehmetoğlu’nun sözlerine, birilerinin dikkatini çeker umuduyla köşemde yer vermek istedim.
“Ülkemizde yapılan epidemiyolojik çalışmalara göre omurilik felçlilerin sayısı 150.000 civarındadır. Buna karşın Türkiye Omurilik Felçlileri Deneğinin kayıtlı üyesi 1500 kadardır. Buradan da anlaşılacağı gibi henüz omurilik felçlisi olanların çok az bir kısmına ulaşılabilmiştir. Rehabilitasyon açısından düşünüldüğünde, zaten kısıtlı olan rehabilitasyon olanaklarından yararlanabilen omurilik felçlisi oranı daha da düşüktür.
Rehabilitasyonun tüm aşamalarının (tıbbi, mesleki, ekonomik ve sosyal) kapsamlı bir şekilde uygulanabilmesi için buna uygun bir "Omurilik Felçlileri Rehabilitasyon Merkezi" (OFRM) nin oluşturulması şarttır.
Nüfüsu 6(altı) milyon civarında olan İsviçre’de 3 (üç) adet OFRM mevcut iken ülkemizde 1 (bir) tane bile yoktur. Halbuki, nüfusa oranlandığında 70 (yetmiş) milyondan fazla bir nüfusa sahip olan Türkiye’de en azından 30 (otuz) OFRM olması gerekmektedir.Omurilik felçlilerinin bazı sorunları diğer engellilerin sorunlarından tamamen farklı olup, bu sorunların her türlü engelli grubunun rehabilite edilebileceği genel rehabilitasyon merkezlerinde çözümlenemeyeceği bütün Dünya’da kabul edilmiş bir gerçektir. Bilimsel araştırmalar omurilik felci, beyin felci gibi durumlarda bu hastalıklara özel rehabilitasyon merkezlerinde alınan sonuçların genel rehabilitasyon merkezlerine göre çok daha iyi ve daha ekonomik olduğunu ortaya koymaktadır.
Kişinin topluma yeniden kazandırılması için yapılan çalışmaların tümünü kapsayan rehabilitasyon süreci omurilik felci gibi en ağır engelli gruplarından birini her aşaması ile çok yakından ilgilendirmektedir.
Çoğunlukla, trafik kazası, yüksekten düşme gibi nedenlere bağlı olan omurilik felcinin tıbbi rehabilitasyonunun uygun bir şekilde yapılabilmesi için ilk müdahaleyi yapacak olan ekipten başlamak üzere çok iyi yetiştirilmiş elemanlara gereksinim vardır.
Böyle bir merkezde, eğitilmiş ve tecrübeli bir ekip tarafından yapılacak olan müdahalelerin etkinliği herhangi bir hastanede yapılandan çok daha fazla olacaktır. Çok daha kısa sürede ve uygun bir şekilde tıbbi rehabilitasyon tamamlanacak ve tıbbi rehabilitasyonla entegre bir şekilde, iş-uğraşı terapisi ve mesleki rehabilitasyon yapılacaktır.
Omurilik felçlilerin rehabilitasyonunda başlıca amaç kişinin mesleğine dönmesinin sağlanmasıdır. Bu olmazsa, omurilik felçlisi olan kişiye yeni bir meslek öğretilmesi gerekir.
Kişinin yeni bir meslek kazanması ve bunu icra edebilmesi kolay değildir. Mesleki rehabilitasyon omurilik felçlisi taburcu edilmeden OFRM’de entegre olarak yapılmalıdır.
Daha sonraki aşama, meslek sahibi olan omurilik felçlisinin ekonomik rehabilitasyonudur. Yani her gün gidebileceği maaşlı bir işi olmalıdır. Gerekirse korumalı ve ulaşılabilir iş yerleri oluşturulmalıdır. Bütün bu süreç gene konusunda uzmanlaşmış sosyal hizmet çalışanları, mesleki danışmanlar ve mimarlar tarafından yönlendirilmelidir.
Son aşama sosyal rehabilitasyondur. Omurilik felçlisinin toplum içine dönmesi ve tamamen toplumla iç içe yaşamasıdır. Ömür boyu tıbbi takibi için de gene OFRM yaşamsal bir yer tutar.
Ülkemizde OFRM oluşturulması zamanı gelmiş ve geçmektedir.”