Ardahan Kültür Evi tarafından yayınlanan bildiride Ardahan’ın tarihi öneminde söz edildiği gibi genel sıkıntılarını da gündeme taşıdılar.
İstanbul Ardahan Kültür Evi açıklamasında;
ARDAHAN’IN ELİNDE ALINAN İL HAKKI 66 YIL SONRA İADE EDİLDİ
Ardahan, 23 Şubat 1921 günü Gürcü birliklerinin şehri boşaltmasının ardından, Türk birlikleri şehre girdi. Ardahan'a Türk Bayrağı çekildi.
1926'ya kadar vilâyet statüsünde bulunan Ardahan 30 Mayıs 1926 tarihinde kaza haline dönüştürüldü. Ardahan’ın kazaya dönüştürülmesi kararı ile birlikte Üsküdar, Beyoğlu, Çatalca, Gelibolu, Genç, Ergani, Siverek, Kozan, Muş ve Dersim’de kazaya çevrilmiştir.
Ardahan 66 yıl Kars iline bağlı bir ilçe olarak yer aldı. 27 Mayıs 1992 tarihinde 66 yıl sonra il hakkı tekrar iade edilerek 1921'deki gibi tekrar il haline getirildi.
ARDAHAN KAFKASLARA AÇILAN KAPIDIR
Ardahan ili, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuzeydoğu köşesinde Doğu Anadolu Bölgesi'nde ve kısmen Doğu Karadeniz'de bulunan, Gürcistan sınırında kurulmuş olan bir ildir. Batısında Artvin, güneybatısında Erzurum, güneyinde Kars illeri ve doğuda Gürcistan Cumhuriyeti ile sınır teşkil etmektedir. Türkiye Cumhuriyeti'nin Kafkaslar'a açılan kapısıdır.
Ardahan, ilin coğrafi yapısı ve tarihi geçmişinden kaynaklanan kendine özgü doğal ve tarihi değerlere sahiptir. Ardahan Doğu Anadolu Bölgesi'ne has doğal yapısı ve ikliminin yanında Doğu Karadeniz Bölümü'nün topografyasına, iklimine ve bitki örtüsüne geçiş yerleri ile farklı güzellikleri bir arada barındırmaktadır. Yüksek ovaları, akarsuları, ormanları, zengin çiçek çeşitliliğine sahip yaylaları ve gölleri ile Ardahan keşfedilmeyi bekleyen bir doğa cennetidir.
GÖÇ TÜM HIZIYLA DEVAM EDİYOR
Ardahan’ın yıllardan beri göç verdiği ve nüfusunun sürekli azaldığı bilinmektedir. Tarım ve hayvancılığın bekleneni verememesi, sanayi ve ticaretin gelişmemiş olması, sert iklim koşulları ve yer şekilleri nedeni ile Ardahan hızla göç vermiştir.
Ardahan 1992 yılında il olduğunda 174.000 nüfusa sahip iken 2000 yılında 133 bin, 2009 yılı itibariyle 108 bine, 2010 itibari ile 105 bin ve son nüfus sayımlarında ise 107 bin nüfus olmuştur. Yıllık ortalama 7033 kişi göç vererek oran bakımından en fazla göç veren iller arasında yer almıştır. Yıllık ortalama 3047’si İstanbul’a, 541’i Ankara’ya, 435’i Bursa’ya, 420’si Kocaeli’ye ve 297’si İzmir’e göç etmiştir.
· Nüfusun %68’si köy ve beldelerde, %32’si il ve ilçe merkezlerinde yaşamaktadır.
· Erkek sayısı, kadın sayısından 4 bin fazladır.
• .Tunceli ve Bayburt’tan sonra nüfusu en küçük ildir.
• Yaş gruplarına göre bakıldığında en fazla kişi 10-14 yaş grubundadır.
• Okuma yazma bilmeyen yaklaşık 10 bin kişi bulunmaktadır.
• Okuma yazma bilmeyenlerin yarısına yakınını 60 yaş üstü kadınlar oluşturmaktadır.
• Ardahan’da en fazla Erzurum, ardından sırasıyla Kars, Artvin ve Iğdır nüfusuna kayıtlı kişiler ikamet etmektedir.
• Nüfus artış hızı bakımından Tunceli’nin ardından son sırada yer almaktadır.
• İstanbul’da ikamet eden Ardahan nüfusuna kayıtlı kişi sayısı, Ardahan ilinin toplam nüfusunun 2 katından fazladır.
• İstanbul’dan sonra Ardahanlıların yoğun olarak ikamet ettiği il Kocaeli,’dir.
• Kişi başına ihracat 12 $ olup,74.sıradadır.
• Kişi başına bitkisel üretimi 350 TL olup 71.sıradadır.
• Kişi başına elektrik tüketimi 647 KWh olup, 74. sıradadır.
• Yüzbin kişi başına hastane yatak sayısı 138 olup, 75.sıradır.
• Nüfus büyüklüğü bakımından 79. Sıradadır.
• Kişi başına canlı hayvanlar değeri bakımından 1. sırada,
• Kişi başına hayvansal ürünler değeri bakımında da 3. sıradadır.
İlimizde 1’i İl belediyesi, 5’i İlçe belediyesi, 2’si de belde belediyesi olmak üzere 8 belediye ve 227 köy bağlıdır.
SINIR KAPILARI AÇILMIYOR
İ limizin Komşu Ülke Gürcistan’a açılan 2 kapı bulunmaktadır, Bunlardan Posof İlçemizde bulunan TÜRKGÖZÜ kapısı şu an faaliyette olup, diğer Çıldır İlçemizde bulunan AKTAŞ kapısı faaliyette değildir.
Ardahan’ ın İl Olmasından sonra 1998 yılından itibaren kayıt altına alınan. TÜRKGÖZÜ sınır kapısından giriş çıkış yapan yolcu istatistikleri yıllara göre dağılımı dikkate alındığında sınırda geçişlerde ciddi şekilde azalma olmuş, giriş çıkışlar Karadeniz bölgesinde bulunan Sarp Sınır Kapısına yönlendirilmiştir.
KURA NEHRİ SUYU YÖNÜ DEĞİŞTİRİLİYOR
Ardahan’ın Göle ilçesi topraklarından doğup, Göle ovasını suladıktan sonra Ardahan’a ulaşan, Ardahan ovasını da suladıktan sonra Hanak ilçesi topraklarından geçerek, Çıldır ilçesinin Kurtkale bölgesinde ki meyve ve sebze ağaçlarına hayat verip Türkiye’yi terk eden, Gürcistan ve Azerbaycan topraklarından geçerek Hazar Deniz’ine ulaşan Uluslar arası bir su olan Kura Nehri’nin yönünün değiştirilip, Çoruh Nehrine akıtılmak istenmektedir.
Kura Projesi yıllardır bölge halkında saklanmakta ve sessiz sedasız olarak ihale edilmiştir. . Bu proje, kamu menfaatine aykırı ve Ardahanlıları önemli ölçüde olumsuz etkileyecektir.
EĞİTİM KALİTESİ DÜŞMÜŞTÜR.
Ardahanlı öğrencilerimizin üniversite sınavlarında genel katılımdaki başarı oranı %32, Eğitime devam edenlerdeki başarı oranı %76 dır, Başarısızlığın başlıca nedeni ise yönetim kadrolarının devamlı değişmesinden dolayı istikrar sağlanamamasındandır.
1992-2010 yılları arasında 10 Vali 13 Milli Eğitim Müdürü değiştirmiş. Gelen Milli Eğitim Müdürlerinin içinde sadece 3 tanesi kadrolu Müdür iken diğerleri Ardahan’a gelerek kadro aldıktan sonra gitmişlerdir. Valilerde ise bir tanesi Vali olarak atanmış fakat mahkeme kararı ile tekrar eski yerine dönmüştür. İdari birimlerde görev yapanların devamlı değişmesi beraberinde istikrarsızlığı getirmektedir.
· Okullarımızın fiziki özelliği Türkiye ortalamasının altındadır.
· Uzman Öğretmen açığında kaynaklı olarak eğitimin kalitesi Ortaöğretim seviyesinde itibaren düşmektedir.
· İlimizde taşıma sistemi ile eğitim verilmesi nedeni ile aile ortamında uzak kalan öğrenciler ortama ayak uyduramamakta ve başarısız duruma düşmektedirler.
· Ardahan'a atanan öğretmenlerin bölgede kalma ortalaması 2 yıldır. Ayrıca kıdem ortalaması 3.5 yıldır. Her yıl öğretmenlerin %50 si değişmektedir. Tecrübesi daha az olan öğretmenler atandığından ve istikrarsızlıktan dolayı eğitimde istenilen başarı sağlanamamaktadır.
· Köylerde öğretmenlerin ikamet etmelerinde ve sosyal ortamın eksikliğinde kaynaklı olarak öğretmenlerin il ve ilçe merkezlerinde ikamet etmelerinden dolayı köy halkı ile yeteri kadar uyum sağlanamamakta ve veli öğretmen ilişkisi sağlıklı kurulamamakta ve veliler öğrenciler ile yeteri kadar ilgilenememektedir.
ARDAHAN İLİ TURİZME KAZANDIRILMALIDIR.
Ardahan ili yaz ve kış turizmine en uygun bir bölge olmasına rağmen değerlendirilememiş ve kaderine terk edilmiştir.
İl merkezine 12 Km uzaklıktaki Yalnızçam Kayak alanı yapılan etüd ve tespitler sonucunda kış sporlarına ve özellikle “Alp Disiplini” kayak yarışlarına uygun bir merkez haline getirilebileceği, kayak alanının dağın kuzeybatı istikametinde olması nedeniyle Türkiye’deki bütün benzeri tesislerden üstün olduğu belirlenmiştir. 800 metre kod farkının bulunduğu ve bunun uluslararası standartların üzerinde olduğu ayrıca tespit edilmiştir.
6 km pist uzunluğu ve 800 m kod farkıyla yerli ve yabancı turistlerin uğrak merkezi olacak, ayrıca Uluslararası müsabakalara ev sahipliği yapabilecektir. Ayrıca Ülkemizde yayla turizminin önemli merkezlerinden biri olan Karadeniz Bölgesi ile İlimizin bağlantısını sağlayacak ikinci yol olan Ardahan-Yalnızçam-Ardanuç Karayolunun tamamlanmasıyla bu tesis Karadeniz Bölgesine gelecek olan yayla turizmcileri için ikinci bir alternatif oluşturacaktır.
İl merkezindeki Bilbilan Yaylası, Göle ilçesindeki Okçuoğlu ve Yalnızçam yaylaları ilde turizm potansiyeline sahip olan yaylalardır.
İlimizin sahip olduğu coğrafik yapı, dağ ve doğa yürüyüşleri açısından önemli bir potansiyele sahiptir. Yalnızçam yaylaları, Göle, Hanak ve Posof ormanları ildeki en önemli alanlardır.
ÇILDIR GÖLÜ, AKTAŞ (HOZAPIN) GÖLÜ , AYI GÖLÜ , KARAGÖL (VAKLA) GÖLÜ, BALIK GÖLÜ, KANLIGÖL, AYAZ GÖL, SAGRE’NİN GÖLLERİ , DAVAR GÖLÜ, ARİLE (BALIK) GÖLÜ, gibi göller ilimiz içerisinde yer alıp yaz ve kış turizmi açısından önemli zenginliklerdir.
Yaban Hayat olarak İl faunasını oluşturan türler arasında başlıca ayı, domuz, tilki, porsuk, yaban keçisi, sansar, atmaca, kartal, çakal ve dağ horozu yer almaktadır. Çıldır ve Aktaş göllerinde sazan, murza, tatlı su kefali, dırmışka balıkları görülürken akarsularda en fazla görülen tür alabalıktır. İl bünyesinde Posof Yaban Hayatı Koruma Sahası da bulunmaktadır.
Ardahan Kalesi, Savaşır (Cancak) Kalesi, Kinzi Kalesi, Sevimli Kalesi, Kalecik Kalesi, Şeytan Kalesi, Kurtkale, Kazan Kale, Altaş (Ur) Kalesi, Kırnav Kale, Akçakale Ada Şehri Kalıntıları, Çıldır / Taşköprü Kitabeleri gibi tarihi kale ve kalıntıları mevcut olmasına rağmen yeteri kadar tanıtımı yapılamamıştır.
İlimizin hak ettiği aşamaya gelebilmesi için aşağıda belirtmiş sorunları giderilmesi gerekmektedir.
1. Bölgede yoğun olarak yaşanan göçü durdurmak için acilen tedbir alınmalı.
2. Bölgeye yapılan atamalar tecrübeli insanlarda oluşmasına özen gösterilmeli
3. Eğitim kalitesi artırılmalı.
4. Tüm ilçe ve beldelerde Fakülte veya yüksek okul açılmalı
5. Üniversite öğrencilerinin yüksek kıralı konut sıkıntısını önleyecek olan öğrenci yurtlarının bir an öce bitirilmesi ve ilçelere açılacak olan fakülte ve de yüksek okullar için yeni öğrenci yurtları yapılmalı
6. Ardahan’ın sınırları dahilinde bulunan doğalgazda Ardahan’ında faydalanması sağlanmalı
7. Ormanlar verimsiz kullanımı önlenmeli. Orman ürünleri sanayi kapsamına alınmalıdır.
8. Tarım ve Hayvancılığa önem verilmeli. Kaçak hayvan ticareti durdurulmalı
9. Hayvansal ürünlerin tanıtımı yapılmalı.
10. Hayvancılığı geliştirmek için devlet destekli et kombinaları yapılmalı.
11. Süt ve süt ürünlerinin daha sağlıklı ve de gerektiği fiyatta değer bulması için kooperatifçiliğin desteklenip, kurulmasına olanak sağlanmalı.
12. Küçükbaş hayvancılığın yeniden canlandırılmasına olanak sağlanmalı
13. Kazcılık sektörüne önem verilmeli ve yeni projeler hayata geçirilmelidir.
14. Kafkas Arısının öneminin anlatılıp, bal sektörünün güçlendirilip bölge ekonomisine katkı sunmasını sağlanmalı
15. Posof gibi cennet köşesinde yetişen meyve ve sebzenin pazara indirilmesi ve Çukurova örneği gibi bir çiftçiliğin yapılaması için imkan oluşturulmalı .
16. Damal bebeği gibi kültürel faaliyetler desteklenmeli,
17. Kredilerde teminatta sorunu giderilmeli
18. Ardahan ve Erzurum Sınırının yeniden gözden geçirilmeli
19. Türkgözü ve Aktaş Sınır Kapıları açılmalı
20. Ardahan-Ardanuç Yolu bir an önce bitirilmeli.
21. Ardahan’ın sınırları içinde bulunan ve Türkiye’yi Gürcistan’a buradan da tüm Kafkaslara, hatta Asya’ya bağlayan Posof yolu üzerinde bulunan Ilgar dağına tünel yapılması veya güzergâhı değiştirilmeli.
22. Ardahan’ı Karadeniz’e bağlayan Ardahan-Şavşat Yolu Üzerinde bulunan Sahara geçidi sürekli açık tutulması sağlanmalı
23. Posof, Damal ve Hanak’ın yeniden Ardahan’a yakınlaştırmasını sağlayacak olan eski Hanak (Yıldız) yolunun ulaşıma açılmalı, Ardahan kent merkezinin canlanmasını olanak sağlanmalı.
24. Organize Sitesinin bir an önce yapılmalı
25. Yeni TOKİ konutlarının yapılması ağırlık verilmeli.
26. Sağlık alanında yatırıma ağırlık verilmeli
27. Kısır dağının su kaynağının ortaya çıkarılıp, 21 pare köyü bulunan Hoçuvan’a ve çevre köylerine şebeke sistemiyle dağıtılması sağlanmalı
28. Festival ve Şenlikler bölgeyi gerçek anlamda tanıtan etkinliklere dönüştürmeli
29. Tarihi ve turistik alanların tanıtımı yapılmalı ve turizme açılmalı
30. İşadamlarının bölgeye ciddi yatırımlar yapması için teşvik olanakları artırılmalı
31. Göle ile Oltu’ya kadar bulunan alanda petrol ve kömür yataklarının yer üstüne çıkarılması için ciddi çalışma ve yatırımlar gerçekleşmeli.
32. Tüm ilçe ve beldeler başta olmak üzere sportif faaliyetlere ağırlık verilmeli ve spor alanları yapılmalı
33. Kadastro çalışmalarının bir an önce bitirilip, köyler hatta ilçeler arası kangren haline gelen arazi davalarına son verilmesi.
34. Gürcistan ve Ermenistan’a sınır olan Ardahan’ın sınır bölgelerinde ki mayınlarında temizlenip, buradaki arazilerin bölge halkına verilip, tarımcılığın desteklenmesi sağlanmalı.
35. Kura nehri projesine son verilmeli. Kura suyu bölge menfaatleri için daha verimli bir şekilde kullandırılmalı
36. İlçelerde banka şubelerinin açılması için çalışma başlatılmalı