Suriye için son umut zirvesi

Rusya’nın ev sahipliğinde, St. Petersburg kentinde düzenlenen G20 Zirvesi, Suriye krizinin gölgesinde dün başladı. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın da eşi Emine Erdoğan, Başbakan Yardımcısı Ali Babacan ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in de aralarında bulunduğu bir heyetle katıldığı zirvede, resmi gündem küresel ekonomi olsa da, liderler Suriye için yoğun mesai harcıyor.

Suriye’ye yapılacak muhtemel müdahale için gözlerin çevrildiği ABD Başkanı Barack Obama, senatodaki Dış İlişkiler Komitesi’nde yapılan oylamadan, müdahale için ilk onayını alırken, Şam rejimine verdiği destekle bilinen zirvenin ev sahibi Rus lider Vladimir Putin, Birleşmiş Milletler kararı olmadan atılacak her adım için “Saldırganlık olacak” ifadesini kullandı. Putin ile Obama’yı karşı karşıya getiren Suriye krizi, zirvede soğuk rüzgarlar estiriyor. Suriye’de barışın diplomasi yoluyla sağlanması için son umut iki liderin karşılıklı tutumu olacak.

Dün başlayan ve iki gün sürecek olan zirvede Rusya’nın oturma planı üzerine yaptığı değişiklik, iki ülke arasındaki krizi de gözler önüne serdi. Ev sahipliği yaptığı G20’lerde bugüne kadar Kiril alfabesini kullanan Rusya, bu yıl ilk kez Latin alfabesini tercih etti. Eski listelerde, ABD ile neredeyse yan yana oturan, aralarında sadece bir ülke bulunan Moskova yönetimi, yeni listede alfabetik sıralama gereği ABD’yi en son sıraya yerleştirdi. Putin ve Obama’yı birbirinden uzak tutan bu formül, ABD ile gergin günler yaşayan İngiltere’yi de Obama’nın yanına getirmiş oldu.

Cameron’a görüşme yok

Suriye’ye müdahale konusunda İngiltere parlamentosunda yapılan oylamada destek alamayan İngiliz lider David Cameron’ın, Obama ile arası bozuk. ABD’de önümüzdeki hafta Temsilciler Meclisi’nde Suriye konusunda yapılacak oylamanın sonucunu bekleyen ABD Başkanı, kendisine destek vermeye devam eden Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande ile ise baş başa görüşecek.

Başbakan Erdoğan ise G20 zirvesi kapsamında Singapur ve Fransa liderleriyle basına kapalı başbaşa görüşmeler gerçekleştirdi. İlk olarak Singapur Başbakanı Lee Hsien Loong ile görüşen Başbakan Erdoğan, daha sonra Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande ile biraraya geldi. 45 dakika süren basına kapalı toplantılarda, iki ülke ilişkilerinin yanı sıra Suriye konusu ele alındı.

Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Herman Van Rompuy, Suriye’de kimyasal silah kullanılıp kullanılmadığı konusundaki raporun biran önce yayınlamasını istedi. G-20 zirvesi öncesinde konuşan Rompuy, Suriye’de 21 Ağustos’taki kimyasal silah kullanımının, uluslararası hukuk kurallarının apaçık ihlali olduğuna dikkati çekti. Rompuy, Suriye’ye olası bir askeri müdahale için henüz erken olduğunu belirterek, siyasi yöntemlerin denenmesi gerektiğini de ifade etti. Ayrıca Rompuy, BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun’un G20 zirvesinde liderleri bilgilendireceğini söyledi.

BM ve Arap Birliği Suriye Özel Temsilcisi El-Ahdar el-İbrahimi, Cenevre-2 Konferansı çalışmalarına destek amacıyla G-20 zirvesine gidiyor. St. Petersburg’ta bulunan BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon da, “Dünyanın Suriye’de kimyasal silah kullanıldığı ihtimaline ilişkin kaygılara odaklandığı bir dönemde Cenevre’de uluslararası konferansın toplanması için daha fazla çaba harcamamız gerekiyor. Suriye’deki katliamı sonlandırmak için tek yol diplomatik çözüm” şeklinde konuştu.

Suriye’de 19 Mart günü gerçekleştirilen ve en az 26 kişinin öldüğü kimyasal saldırıyla ilgili, Rus Dışişleri Bakanlığı rapor hazırladı. Halep’in Han el-Esal bölgesinde yaşanan saldırıyla ilgili düzenlenen raporda kimyasal silahların el yapımı olduğu ve ordu tarafından kullanılacak mühimmata uygun olmadığı belirtilirken, Rus yetkililer uzmanlar tarafından hazırlanan raporu Birlemiş Milletler’e sundu.

Suriye’deki nükleer tesisler yakınında yapılacak olası bir saldırının nükleer bir felakete yol açabileceği uyarısında bulunan Rusya, BM’den böylesi bir senaryoya ilişkin risk analizi yapılması talebinde bulunmaya hazırlanıyor.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, zirvenin açılış oturumunda yaptığı konuşmada, Suriye krizinin de, iki gün sürecek görüşmelerin resmi ajandasına eklendiğini açıkladı. Bazı katılımcıların kendisine, Suriye gibi önemli konularını tartışmak için vakit olup olmadığını sorduğunu belirten Putin, “Sanırım akşam yemeğinde Suriye üzerine görüşebiliriz. Böylelikle ilk oturumda, burada asıl bulunma amacımız olan ekonomiyi konuşmuş oluruz” dedi. Rus televizyon kanalına röportaj veren Putin’in söczücü Dmitri Peskov ise, Rusya’nın Suriye’ye silah satarak, uluslararası hukuka aykırı hareket etmediğini belirtti. Putin de önceki gün, Suriye’ye S-300 satışını askıya aldıklarını ama satışların yeniden başlayabileceğini belirtmişti.