CHP kadınları evden çıkaracak

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun emekliye ikramiye, kadın istihdamı gibi gündem yaratan çıkışlarının arkasındaki isim olan Ekonomiden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Selin Sayek Böke, Türkiye’de her 3 kadından 1’inin çalışıyor gibi göründüğünü, diğer ikisinden birinin yaşamının bir noktasında iş aramayı da bıraktığını söyledi.

Çocuk doğuran ya da yaşlı, engelli yakınlarına bakmak durumunda kalan kadınların istihdam dışında kaldıklarını belirten Sayek Böke, “Biz kadının ekonomik ve sosyal hayata dahil olmasını istiyorsak; o zaman bu hizmetleri bir mecburiyet olmaktan çıkarmalıyız" dedi. Böke, CHP’nin seçim bildirgesindeki diğer iki temel ayağın da emeklinin gelirini yükseltme ve gelire göre vergi adaletini sağlama olduğunu söyledi.

CHP’nin ekonomi politikaları bir süredir gündemde. Birincisi emekliye ikramiye, neler yapacaksınız?

- Türkiye’de bir yandan pastanın dağılım sorunu, diğer yandan da o pastanın büyümüyor olması sorunu var. Sadece tüketerek ve inşa ederek ekonomik faaliyet yaratılmaya çalışılıyor. Bizim hem pastayı büyütmemiz, hem de bunun hakça dağıtılmasını sağlamamız gerekiyor. Bunun için yapmamız gereken üç adımdan biri eğitim, ikincisi kadının sosyal hayata katılması, üçüncüsü ise teknolojik gelişme. 11 milyon emekli, aldığı ücretlerle sadece temel ihtiyaçlarını zorla giderebilecek bir hayat yaşıyor. Oysa emekli dediğimiz kişi daha önce emeğini, büyümeye ve gelişmeye katkı olarak sunmuş kişidir. İkramiye, bayramlarda verilecek ama bununla aynı zamanda bir gelir düzeltmesi de yapmış oluyorsunuz.

‘Kaynak sorunu yok’

- İktidar ‘kaynağı nereden bulacaksınız?’ diyor...

- Türkiye’de kaynak sorunu yok. Üstelik kamunun gerçek kaynağını bile görmediğimiz, Sayıştay raporlarının bile Meclis’e gitmediği bir dönemde birilerinin çıkıp da bize ‘Hangi kaynak?’ diye sorma lüksü yok. Türkiye’nin, kaynağın nereye kullanıldığını açıkça gösterecek bir yönetime ihtiyacı var. Emekliye verdiğiniz her 1 TL, kamuya daha çok dönüş yaratıyor. Çünkü emekli onu zaten harcamak zorunda. Emeklilerle ilgili iki çalışmamız daha var, birisi intibak yasası. Yani kendi aralarındaki eşitsizlikleri düzeltmek. İkincisi ise, çalışan emekliden prim kesilmesini önlemek.

‘Herkes geliri kadar vergi ödeyecek’
Gelire göre vergi projeniz nasıl işleyecek?

- Türkiye’de gelir dağılımı o kadar bozulmuş ki... 2000 yılında Türkiye nüfusunun yüzde 1’i servetin yüzde 30’una sahipken, bugün bu oran yüzde 54’e çıkmış. Bu sorun uzun vadede başta eğitim olmak üzere çeşitli projelerin devreye sokulmasıyla çözülebilir. Ama diğer yandan verginin de kazanca göre toplaması gerekiyor ki devlet, dolaylı ve tüketim üzerinden alınan vergiye muhtaç kalmasın. Bugün Türkiye’de hem vatandaşın cebine daha fazla para sokacak proje yapılmıyor, hem de sürekli cebinden türlü vergiler alınıyor. İnsanlardan kazançlarına göre vergi topladığınız zaman, tüketimden değil herkes gelirinden vergisini ödeyecek. Para harcamak zorunda olduğu doğalgaz, ekmek ve telefon için vergi vermek zorunda kalmayacak.

‘Kreşle ekonomi canlanacak’

Kadının istihdama ve sosyal hayata katılımındaki temel proje ne olacak?

Garip gelebilir ama, kreşle Türkiye’nin bu alandaki sorunu ciddi oranda çözülür. Baktığınız zaman Türkiye’de her 3 kadından 1’i çalışıyor gibi gözüküyor. Her iki kadından biri hayatının bir noktasında iş arıyor, bir noktadan sonra da aramaktan vazgeçiyor. Genelde kadınlar evlendikleri, çocuk sahibi oldukları, yaşlılara ya da engelli bir yakınlarına bakmak durumunda kaldıları noktada istihdamdan kopuyorlar. Biz kadının ekonomik ve sosyal hayata dahil olmasını istiyorsak; o zaman bu hizmetleri bir mecburiyet olmaktan çıkarmalıyız. Kreşle bir yandan kadının sosyal olarak ekonomiye ve sosyal hayata dahil olmasını sağlıyorsunuz, diğer yandan insana ilk günden yatırım yaparak, yarının ekonomisini de inşa etmiş oluyorsunuz.

Anaokuluna giden çocuklar ilkokula geldiklerinde akranlarından 1.5 yıl önde oluyorlar. Ayrıca anaokullarına yapılan her 1 TL’lik yatırım, ekonomide 7 TL’lik canlanma yaratıyor. Önce kreşin inşaası, sonra öğretmen gerekecek. Güvenlik, servis, yemek derken kadın hem sosyal hayata katılacak, hem de ekonomi canlanacak. Kreş açmak sadece kadına iş yaratmayacak erkeklere de eşit iş imkânı yaratmış olacak.

CUMHURİYET