516 bin esnaf iflas etti

Cumhuriyet gazetesinden Şehriban Kıraç'ın haberine göre artan maliyetler, borçları döndürememe, kurun yükselmesi gibi nedenler esnafta seri iflaslara neden oldu. Esnafın borç yükü son bir yılda yarı yarıya artarken, 2018’de kepenk indiren esnaf sayısı bir önceki yıla göre yüzde 10’luk yükselişle 106 bin 167’ye fırladı. Son 5 yılda ise batan esnaf sayısı yarım milyonu geçerek 516 bin 137’yi buldu. 2018 kepenk indiren esnaf sayısı bakımından son 4 yılın en kötü senesi olarak kayıtlara geçti.

Türkiye Esnaf ve Sanat-kârları Konfederasyonu (TESK) verilerine göre, Yeni tescil yaptıran esnaf sayısı ise 2017’ye göre sadece 69 adet artış gösterdi. 2018 sonu itibarıyla Türkiye’de faaliyet gösteren esnaf ve sanatkâr sayısı ise 1 milyon 753 bin 213 oldu. Geçen yıl en fazla tescili yapılan meslek grubu ise büfelerde, bakkallarda ve marketlerde yapılan ticaret, lokantacılık, kahvehane, kıraathane ve çay ocağı işletmeciliği ile servis aracı işletmeciliği alanları oldu. İlin nüfusuna oranladığımızda en fazla esnaf yüzde 4 ile Burdur ve Muğla’da bulunuyor.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, 2017 sonunda 25.2 milyar TL civarında olan takipteki KOBİ kredilerinin miktarı 2018’in 11 aylık döneminde yüzde 60 artışla 40.1 miyar TL düzeyine çıktı. KOBİ niteliğindeki müşteri sayısı 2018’de bir önceki yıla göre 159 bin 604 kişi azalsa da, çarkları döndürmek için daha fazla krediye sarıldılar. KOBİ’lerin kullandığı kredi miktarı 2018’in 11 ayında 2017’nin sonuna göre yüzde 21 artışla 621.7 milyar liraya fırladı. Kredi kullanan KOBİ sayısı da yükseldi. 2017 yılı sonunda 3 milyon 318 bin 266 KOBi kredi kullanırken 2018 Kasım ayı verilerine göre kredi kullanan KOBİ niteliğindeki müşteri sayısı 4 milyon 48 bin 786’ya çıktı. Bunların 3 milyon 334 bin 664’ü ise mikro işletme niteliğindeki müşterilerden oluştu.

2018 başında KOBİ’ler toplam 512 milyar 670 bin TL kredi kullanırken takipteki kredi miktarı 25 milyar 550 milyon TL civarındaydı. O dönem kredi kullanan KOBİ sayısı ise 4 milyon 223 bin 163’tü. Aradan geçen 11 ayda kredi kullanan KOBİ sayısı düşerken hem kullanılan kredi hem de batık oranı yükseldi.

Kredi ve kefalet kooperatifleri aracılığıyla 2018’de esnaf ve sanatkâra kullandırılan toplam kredi miktarı ise, geçen yıllardan devirler hariç olmak üzere 18 milyar 715 milyon liraya ulaştı. Kredi bakiyesi bulunan esnaf ve sanatkâr sayısı 2018 sonu itibarıyla 493 bin 704, kredi bakiyesi ise 31 milyar 126 milyon lira oldu. Böylece 2002 yılından bugüne kadar 1.8 milyon esnaf ve sanatkâr 92 milyar lira borç aldı. Geçen yıl, önceki dönemlerden devirler hariç olmak üzere 218 bin 314 esnaf ve sanatkâra kullandırılan kredi tutarı bir önceki yıla göre yüzde 44 artış gösterdi.

Kooperatif tarafından ortağın takibinde uygulanan gecikme faiz oranı, bir aya kadar olan gecikmelerde yüzde 16, bir aydan daha fazla gecikmelerde ise yüzde 20 olarak uygulanıyor. Borçlu ve bunların kefilleriyle birlikte yaklaşık 250 bin esnaf ve sanatkârın 1 milyar 500 milyon liraya ulaşan gecikmiş borcu bulunuyor.

Öte yandan Hazine’den 2002-2018 yıllarında esnaf ve sanatkârların faiz indirimli kredi kullanabilmeleri için mali bütçeye 7.6 milyar lira ödenek tahsis edilirken, 2019 için ise yaklaşık 1.88 milyar lira ödenek ayrıldı.