Besiciler iflasın eşiğinde

Hayvancılığın hemen her alanında büyük sorunlar yaşanıyor. Arz fazlası gerekçe gösterilerek çiğ süt fiyatının 73 kuruştan 45 kuruşa düşürülmesi süt hayvancılığı yapanları büyük zarara uğrara. Koyun ve kuzu ithalatı küçükbaş hayvancılık işletmelerini zorluyor. Sektörde en büyük sıkmayı ise besiciler yaşıyor. Ucuz karkas et ithalaa nedeniyle besiciler iflasın eşiğine geldi. Büyük marketlerin, yemek firmalarının, et ve et ürünleri üreticilerinin ithal ete yönelmesi içeride hayvan kesiminin durmasına neden oldu. Besicüer zararına da olsa hayvan kestiremedikleri için iflas noktasına geldi.

Türkiye'nin değişik bölgelerinde çok sayıda besici ellerindeki binlerce hayvanı kestirecek yer bulamıyor. Kesim süresi gelmiş ancak kestirilemeyen hayvanlara her gün verilen yemin üreticiye aylık maliyeti 150-200 lira. Bu nedenle besici hayvanını kestiremediği her gün zararı katlanarak büyüyor. Türkiye'de beside 2 milyon civarında hayvan olduğu dikkate alındığında zararın boyutu daha iyi anlaşılıyor. Bu gelişmeyi önceden gören Banvit, Koç, Saray Halı gibi büyük işletmeler yeni hayvan alımını durdurmuştu. Besiciliğe devam edenler ise iflasın eşiğine geldi.

Kesim için 300 liralık destek yetmedi

Hayvan kesimini teşvik etmek ve besicilerin zararım azaltmak için Bakanlar Kurulu'nun 24 Şubat 2011 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan karan ile besicilere hayvan başına 300 lira destek ödenmesi sağlandı. Ancak, bu destekten yararlanmak için kesilen hayvanın yerine yeni hayvan alınması şartı konulunca kimse bu destekten yararlanamadı. Hayvanını kestiremeyen besici, elindeki hayvan nedeniyle sürekli zarar ederken yeni hayvan alması olanaksızdı. Bakanlar Kurulu, 4 Nisan 2011 tarihli yeni bir kararla hayvan alımı şartını kaldırdı

Böylece besi hayvanını kestiren besiciye yeni hayvan almasa bile hayvan başına 300 lira ödenecek. Destek ödemesinde kademeli bir uygulama var. Besiciler 250 hayvana kadar hayvan başına 300 lira destek alırken, 250'den 500 baş kesime kadar hayvan başına 150 lira, 500 üzeri hayvan kesimine ise hayvan başına 75 lira destek alabiliyor. Fakat, yüksek maliyet nedeniyle hayvan kesimi olmadığı için besiciler bu destekten yararlanamıyor. Besicilere hayvan başına ödeme uygulaması 1 Ocak - 1 Temmuz 2011 dönemini kapsıyor. Haziran sonu itibariyle destek kalkıyor.

Gümrük vergisi yüzde 60'a çıkacak

Besicilerin kulağı Ankara'da. İthal karkas etten alınan gümrük vergisinin en az yüzde 60'a çıkarılmasını bekliyor. Geçen yıl aralık ayına kadar yüzde 135 olan gümrük vergisi önce yüzde 30'a düşürüldü. 19 Mart 2010 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan Bakanlar Kurulu kararı ile vergi yüzde 45'e çıkarıldı. Aylarca 8 ile 10 liradan karkas et ithal edilirken verginin yüzde 45'e çıkarılması ile 1. kalite et ithalatı 12.5 liraya, 3.sınıf et ise 10 liraya çıktı. Fakat bu da yerli besicilerin rekabet etmesini sağlayamadı.

Çünkü, yerli besicinin karkas et maliyeti 14-15 lira seviyesinde. Bu nedenle rekabet için ithal karkas etin gümrük vergisinin en az yüzde 6070'e çıkarılması gerekiyor. Dünya Gazetesi'nin edindiği bilgilere göre, verginin yüzde 60'a çıkarılması yönünde çalışma yapüıyor. Yakın zamanda buna yönelik bir kararın çıkması bekleniyor. Verginin yüzde 60'a çıkarılması geçicide olsa besicüeri rahatlatabilir.

İthal besi hayvanı alanlar da zararda tt Geçen yü et fiyatının yükselmesi üe ithal edilecek besi hayvanlannda gümrük vergisi sıfırlandı. Et ve Balık Kurumu besi hayvanı ithal ederek üreticilere dağım. Daha sonra özel sektöre de besi hayvanı ithalatı için kapüar açıldı. Hükümetin bu teşviki Ue yurtdışından besilik hayvan ithal eden veya Et ve Balık Kurumu'ndan besi hayvanı alıp besleyenler de ucuz karkas etin kurbanı oldu. Hükümetin besi hayvanı ithalatında gümrük vergisini düşürmesi ve binlerce hayvan ithal edüdikten sonra ucuz karkas etin ithalatına izin vermesi besicUeri büyük zarara uğrattı.

Piyasa yüzde 50-50'ye oturur

Besicilik piyasasını yakından izleyen Pehlivanoğlu Marketler Zincirinin Et Direktörü Hüseyin Şenoğullan besi sektöründeki gelişmeleri DÜNYA'ya şöyle değerlendirdi: "Besicilikte çok sıkıntılı bir dönem yaşanıyor. Fakat bunda besicilerinde payı var. Fiyat yükselecek diye ellerindeki besi hayvanım uzun süre tuttular. Ellerindeki hayvan 350-400 kilo karkas ağırlığa ulaştı. Bu seviyedeki hayvan yağlı olur. Bu nedenle alıcı bulmak zor. Özellikle büyük besi işletmeleri çok zor durumda kaldı. Yüksek fiyattan aldıkları besi hayvanını zarar etmeden satmaları çok zor. Devlerin ithal et Ue besicinin maliyeti arasındaki farkı ödemesi de mümkün değil. Bu nedenle bu durumdaki besiciler ellerindeki hayvanı zararına da olsa satacaklar. Yeni alacakları hayvanlan daha uygun fiyata alarak besiye devam edecekler. Şu anda piyasa yüzde 80 ithal hayvan ve ithal et, yüzde 20 yerli. İthalatta gümrük vergisi yüzde 60'a çıkarsa bu denge yüzde 50 yüzde 50 olur. İthalatın tamamen bitmesi mümkün görülmüyor."

Besici bekledikçe zarar eder

İthalatta gümrük veresinin yüzde 60'a qkanlması yönündeki çalışmaların da besicileri yeni bir beklentiye soktuğunu hatırlatan Hüseyin Şenoğullan, "Depolar ithal ede dolu. Tüketici ithal ete sıcak bakmadı. Bu nedenle gümrük vergisinin yükselmesi öncelikle deposunda et olanların işine yarayacak. Besiciler bekledikçe zarar edecek. Gümrük vergisinin artırılması ile yeni bir beklentiye girmeleri doğru değil. Aynca gümrük vergisinin yüzde 60'a çıkarılması ile iç piyasa ile ithal et bir ölçüde eşitlenecek. Hayvan kesimi artacak ve yerli ette bir gevşemeye yol açacak. Bu nedenle besicilerin bunu bUerek yeni bir beklentiye girmemeleri gerekir" diye konuştu.

Ucuz et ithal eden çok kazanıyor

Uygulamadaki vergi oranlan ile ucuz et ithal eden daha çok kazanıyor. Hüseyin Şenoğulları'nın verdiği bilgiye göre, yurtdışından birinci kalite karkas etin kilosu 12.5 Ue 13 liradan ithal ediliyor. Üçüncü kalite et ise 10 liradan ithal ediliyor. Yerli dana ise kilosu 1313.5 liradan alınıp kesiliyor. Perakende fiyatlara bakıldığında, 10 liradan ithal edüen üçüncü sınıf ithal et tüketiciye 25-26 liradan sunuluyor. Oysa en fazla 18-20 liradan satılması gerekiyor. Yurtdışından 12.5-13 liradan getirilen birinci kalite et ise tüketiciye 26-28 liradan sunuluyor. Bunun da 22-24 liradan satılması gerekiyor. En ucuz eti getirenler en çok parayı kazanıyor. Bunun önlenmesi gerekiyor.

Et ve Balık Kurumu 12,5 liradan istiyor

ET VE BALIK KURUMU gecen yıl mart-nisan aylarında besicinin hayvanını kiloşu 16 liradan alıp keserken, şimdi 12,5 liradan istiyor. Adana'nın en büyük besi işletmesi Şahbazlar Çiftliği'nın Sahibi Mehmet Şahbaz, "Et ve Balık Kurumu bize 12.5 liradan hayvanları kesebileceğini söylüyor. Geçen yıldan bu yana sadece yemin fiyatı yüzde 40-50 oranında arttı. Geçen yıl 16 liradan kesim yapan Et ve Balık Kurumu bunu bilmiyor mu? Biz 12.5 liradan hayvanları nasıl keseriz. Bu bizlerin iflasını istemektir. Hayvanlarımızı besledik, kesime geldi. Kimse almıyor.

Et ve Balık Kurumu geçen yılın çok altında keserim diyor. Ne yapacağız? Atsak atamıyoruz, satsak satamıyoruz" görüşünü dile getirdi. Mehmet Şahbaz, et ithalatının hemen durdurulmasını isterken, Türkiye'ye kaçak yollardan da çok miktarda et girdiğini söyledi. Şahbaz, aylardan beri Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'na ithal ette gümrük vergisinin en az yüzde 60-70'e çıkarılması gerektiğini aksi taktirde besiciliğin yok olacağını aylardır anlatmaya çalıştıklarını sözlerine ekledi. Edinilen bilgilere göre, besicilerin aylardan beri talep ettiği karkas et ithalatında gümrük vergisi oranının yüzde 60'a çıkarılması yönündeki çalışmanın sonuna gelindi. Yakın zamanda ithal etin gümrük vergisi yüzde 60'a çıkacak.

İthalat artarak devam ediyor
TARIM ve Köyişleri Bakanlığı verilerine göre son bir yılda Türkiye'ye giren ithal et miktarı 160 bin ton oldu. Bakanlık verilerine güre, son bir yıl içerisinde 224 bin 380 bas kasaplık, 168 bm 939 baş besilik ve 19 bin 987 baş kurbanlık olmak üzere toplam 413 bin 306 bas sığır ithalatı yapıldı. Aynı dönemde toplam koyun ithalatı da 378 bin 165 başı kasaplık ve 305 bin 559'u kurbanlık olmak üzere toplam 683 bin 724'e ulaştı.