Koç'a seçime kadar inceleme

Başbakan Tayyip Erdoğan’ın, Gezi Parkı eylemlerine destek vermekle suçladığı Koç Grubu’na yönelik Maliye baskınının ayrıntıları netleşti. Buna göre, Koç’un enerji alanındaki Tüpraş, Opet ve Aygaz şirketlerini kapsayan inceleme için, Maliye müfettişlerinden özel ekip oluşturuldu. Ekibin incelemeleri en az altı ay, en çok da bir yıl sürecek. İnceleme sonucunda, Koç Grubu’na enerji alanındaki lisansların iptali ile yüksek miktarda vergi cezası kesilmesi söz konusu olabilecek.

Koç Grubu’na yönelik operasyonun perde arkası şöyle: Taraf’ın Maliye Bakanlığı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı kaynaklarından edindiği bilgiye göre, Koç Grubu’nun şirketlerine yönelik yapılan operasyon “rutin denetim” değil. Geçmiş yıllarda da, kaçak akaryakıt ile mücadele kapsamında TÜPRAŞ’a ve diğer akaryakıt dağıtım şirketlerine, Maliye Bakanlığı’nın koordinatörlüğünde operasyon gerçekleştirilmişti. Bu operasyon ise Enerji Bakanlığı ve diğer kurumların denetim programında bulunmuyordu. Operasyonu, tamamen Maliye Bakanlığı Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı yürüttü. Operasyonda, EPDK ve Enerji Bakanlığı gibi birimlerden uzman düzeyinde destek alındı.

Operasyon kararı ise bir ihbar mektubuna dayandırıldı. Operasyonların dayanak noktasını oluşturan ihbar mektubunda, Koç Grubu’nun enerji şirketlerinde vergi kaçırıldığını, kayıtların düzenli tutulmadığına ilişkin iddialar yer alıyor. İddiaları değerlendirmeye alan vergi müfettişleri, Koç Grubu’nun üç şirketine eş zamanlı olarak inceleme yapılmasını kararlaştırdı.

Operasyon hazırlıklarını büyük bir gizlilik içinde yürüten Maliye Bakanlığı, şirketlerde direnişle karşılaşmaktan endişe etti. Bunun için mahkeme kararı çıkartılarak, emniyet birimlerinden destek istendi. Ve emniyet güçleri ile birlikte, üç şirkete eş zamanlı olarak operasyon düzenlendi. Şirketlerde bulunan evraklar ile bilgisayardaki bilgilere el konarak, bilgilerin değiştirilmesi veya saklanması engellendi.

MALİYE Bakanlığı, Koç Grubu’nun üç şirketine yönelik gerçekleştirdiği operasyon için özel ekip oluşturdu. Maliye Bakanlığı bürokratları arasında, “Maliye’nin özel birliği” olarak nitelendirilen kişilerden oluşan ekibin bir kısmı, operasyonda şirketlere giren ekiplerin başında yer aldı. Ekibin bir kısmı da incelemelerini Ankara’da sürdürecek. Operasyonda ele geçen evrakların bir kısmı veya örnekleri Ankara’ya getirilecek. Ve uzman ekipler tarafından Ankara’da incelenecek. İnceleme için, dar ve tam kapsamlı olmak üzere iki seçenek kullanılacak. Dar kapsamlı inceleme en az altı, tam kapsamlı inceleme ise 12 ay sürecek. Bu durum, Koç Grubu’nun şirketleri, seçimler süresince inceleme altında olacak şeklinde yorumlandı. Koç Grubu’nun enerji şirketlerine yönelik yapılan operasyonda, rafinelerden, tanklardan ve diğer depolardan akaryakıt örnekleri de alındı. Bu örnekler, özel kurye ile laboratuarlara gönderildi. Numuneler, kaçak akaryakıt yönünden incelemeye alınacak. Bu incelemelerin ise en az 15 günde tamamlanması bekleniyor.

Gelir İdaresi Başkanlığı’nın yürüttüğü inceleme sonucunda Koç Ailesi’nin bireyleri hapis cezası ile karşı karşıya kalma durumu bulunuyor. İnceleme sonucunda gruba verilebilecek cezalar şöyle:

» Üç şirkete de, milyarlarca liralık vergi cezası kesilmesi söz konusu olabilecek.

» Tanklardan birisinde marker bulunmaması halinde, Koç Grubu kaçak akaryakıt satışı suçu işlemiş sayılacak.

» Koç Ailesi, kaçak akaryakıt üretimi ve satışından yargılanma riski ile karşı karşıya kalacak. Mahkeme, bu suçtan dolayı aile bireylerini ve Koç Grubu yöneticilerine hapis cezası verebilecek.

» Bunun dışında vergi kaçakçılığı suçu tesbit edilirse, Koç Grubu bireyleri hakkında yine hapis cezası istemiyle dava açılabilecek.

» Ayrıca Koç Grubu, dağıtım ve üretim lisanslarının iptal edilmesi cezası ile karşı karşıya kalabilir.

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, sosyal paylaşım sitesi Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, “Vergi Denetim Kurulu yıllık 50.000 vergi incelemesi yapıyor. Gezi olayları ile vergi incelemeleri arasında kesinlikle bir ilişki yoktur” dedi.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Türkiye’nin en büyük sanayi şirketi TÜPRAŞ’ta Maliye Bakanlığı’nın yürüttüğü vergi denetimlerinin “rutin bir inceleme” olduğunu söyledi. Bakan Yıldız, ulusal marker uygulamasını TÜPRAŞ ve bütün ithal mallara yaymak istediklerini, akaryakıt sektörü denetimlerindeyse kaygıya yol açacak herhangi bir durum olmadığını belirtti.

Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, TÜPRAŞ’ın denetlenmesiyle ilgili, “Türkiye’de ticari faaliyette bulunan her işletmenin denetlenmesi doğaldır. Kamu buna yetkilidir. Bu planlamayı yapar, denetimler bu planlar çerçevesinde gerçekleştirir. TÜPRAŞ akaryakıtın büyük tedarikçilerinden biri. Bu alanlara yapılan denetimin çok doğal olduğu kanısındayım” diye konuştu.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Gezi Parkı eylemlerine destek vermekle suçlayıp sık sık eleştirdiği Koç Grubu’nun üç büyük enerji şirketine önceki gün polis, Maliye Bakanlığı ve EPDK ekiplerince yapılan baskının şoku sürüyor.

Hem şirketten hem de hükümetten baskınların “rutin inceleme” olduğu yönünde açıklamalar gelse de, olayları “Gezi’nin intikamı” olarak değerlendiren yatırımcılar, Koç Grubu’nun borsadaki hisselerinde satışa geçti. Dün, Borsa İstanbul’un en çok değer kaybeden hisseleri arasında Koç Grubu’na ait senetler yer aldı. Koç’un sadece incelemeye tabi şirketlerinin hisseleri değil, konserve fabrikası Tat, otomobil şirketi TOFAŞ ve bankası Yapı Kredi’nin hisselerinin de hızlı değer kayıpları dikkat çekti.

Toplam 14 halka açık şirketiyle borsanın en büyük grupları arasında yer alan Koç Grubu’nun senetlerindeki değer kaybı, borsa endeksinin düşmesinde de etkili oldu. Koç hisselerinin piyasa değeri 1.8 milyar lira azaldı. Borsanın göstergesi BIST-100 Endeksi Koç hisselerindeki düşüş ve yurtdışı piyasalardaki olumsuz havanın da etkisiyle günü yüzde 0.22 değer kaybıyla 73 bin 850 puandan kapadı. Olumsuzluk bono ve döviz piyasalarında da hissedilirken, dolar yeniden 1.92 seviyesinin üzerine çıktı ve en yüksek 1.9316’yı gördü. Gösterge tahvilin faizi ise yeniden yüzde 9’u aşarak yüzde 9.15’e ulaştı.

Öte yandan Koç Holding Şeref Başkanı Rahmi Koç ve TÜPRAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Koç, önceki gece katıldıkları bir toplantıda gazetecilerin konuyla ilgili sorularını cevapsız bıraktı.

Maliye Bakanlığı ise konuyla ilgili yaptığı açıklamada, Vergi Denetim Kurulu tarafından, mahkeme kararına dayanarak bazı mükelleflerin kanuni merkezlerinde aramalı inceleme faaliyeti yürütüldüğünü belirtti. Maliye’nin açıklamasında Vergi Usul Kanunu’nun vergi mahremiyetini düzenleyen beşinci maddesi hükümlerine göre detaylı bilgi verilmesinin söz konusu olmadığı kaydedildi. Açıklamada, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tesbit etmek ve sağlamayı amaçlayan “Vergi Denetim Kurulu 2013 Genel Çalışma Planı”nda, 2013 yılı içinde yapılacak vergi incelemelerine ilişkin genel stratejilerin belirlendiği ve bu doğrultuda birçok sektörde vergi incelemelerinin de başlatılmış bulunduğu ifade edildi.

TÜPRAŞ, Aygaz ve Opet gibi Koç Grubu şirketlerinin incelendiği baskında adı geçen bir başka firma olan Shell-Turcas ise konuyla ilgili resmî bir açıklama yapmadı. Buna karşın isim vermeyen şirket yetkilileri, Shell- Turcas’ta da vergi incelemesi olduğunu vurguladı. İngiliz kökenli petrol şirketi Shell’in Tüpraş’ta yüzde 2 oranında hissesi bulunuyor.