İş Mahkemeleri Kanun Tasarısı kabul edildi

Kanuna göre, iş mahkemeleri, Hakimler ve Savcılar Kurulunun (HSK)  olumlu görüşü alınarak, tek hakimli ve asliye mahkemesi derecesinde, Adalet  Bakanlığınca gerekli görülen yerlerde kurulacak.

Bu mahkemelerin yargı çevresi, Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile  Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun  hükümlerine göre belirlenecek.

İş durumunun gerekli kıldığı yerlerde iş mahkemelerinin birden fazla  dairesi oluşturulabilecek. Bu daireler numaralandırılacak. HSK, ihtisaslaşmanın  sağlanması amacıyla gelen işlerin yoğunluğu ve niteliği dikkate alınarak,  daireler arasındaki iş dağılımını gerçekleştirecek.

İş mahkemesi kurulmayan yerlerde, bu mahkemenin görev alanına giren  dava ve işlere, o yerdeki asliye hukuk mahkemesi bakacak.

Kanunla, "dava şartı olarak arabuluculuk" kurumu ilk kez hukuka  giriyor ve düzenlemede yer alan uyuşmazlıklarda dava açmadan önce arabulucuya başvurulması zorunlu kılınıyor.

Kanuna veya bireysel ya da toplu iş sözleşmesine dayanan işçi, işveren  alacağı, tazminatı ve işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya  başvurulması dava şartı olarak aranacak. Arabulucuya başvurma zorunluluğu için  alacak veya tazminat talebinin iş ilişkisinden kaynaklanması gerekecek.

İşçi kıdem, ihbar gibi tazminat ve fazla mesai, yıllık izin gibi  ücret; işveren de alacak ve tazminat kalemleri için dava açmadan önce arabulucuya  başvuracak.

İşçi veya işverenin iş ilişkisi kapsamında birbirlerine hakaret  etmekten kaynaklanan ya da işçinin iş yerindeki işverene ait mal ve malzemelere  zarar vermesinden doğan tazminat talepleri de dava açılmadan önce arabulucuya  götürülecek.

Davacı, arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamadığına  ilişkin son tutanağın aslını veya arabulucu tarafından onaylanmış bir örneğini  dava dilekçesine ekleyecek. Bu zorunluluğa uyulmazsa mahkeme davacıya son  tutanağın bir haftalık kesin süre içinde mahkemeye sunulmasını, aksi takdirde  davanın usulden reddedileceği ihtarını içeren davetiye gönderecek. İhtarın gereği  yerine getirilmezse dava dilekçesi karşı tarafa tebliğe çıkarılmaksızın davanın  usulden reddine karar verilecek.

Arabulucuya başvurulmadan dava açılırsa herhangi bir işlem  yapılmaksızın dava, dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddedilecek.

3 HAFTA İÇİNDE SONUÇLANACAK

İş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan maddi, manevi tazminat  davaları, bunlarla ilgili rücu davalarında, arabuluculuk şartı aranmayacak.

Arabuluculuk Daire Başkanlığı, sicile kayıtlı arabuluculardan,  arabuluculuk yapmak isteyenleri, varsa uzmanlık alanlarını da belirterek görev  yapmak istedikleri adli yargı ilk derece mahkemesi adalet komisyonlarına göre  listeleyecek, komisyon başkanlıklarına bildirecek.

Komisyon başkanlıkları, bu listeleri kendi yargı çevrelerindeki  arabuluculuk bürolarına, arabuluculuk bürosu kurulmayan yerlerde ise  görevlendirecekleri sulh hukuk mahkemesi yazı işleri müdürlüğüne gönderecek.

Arabulucu, komisyon başkanlıklarına bildirilen listeden büro  tarafından belirlenecek. Taraflar, listede yer alan herhangi bir arabulucu  üzerinde anlaşırsa bu arabulucu görevlendirilecek.

Arabulucu, görevlendirmeyi yapan büronun yetkili olup olmadığını  kendiliğinden dikkate alamayacak. Karşı taraf en geç ilk toplantıda, yerleşim  yeri ve işin yapıldığı yere ilişkin belgelerini sunarak arabuluculuk bürosunun  yetkisine itiraz edebilecek. Bu durumda arabulucu, dosyayı derhal ilgili sulh  hukuk mahkemesine gönderilmek üzere büroya teslim edecek.

Mahkeme, harç alınmaksızın dosya üzerinden yapacağı inceleme sonunda  yetkili büroyu kesin olarak karara bağlayacak, dosyayı büroya iade edecek. Yetki  itirazının reddi durumda aynı arabulucu yeniden görevlendirilecek. Yetki  itirazının kabulünde ise kararın tebliğinden itibaren bir hafta içinde yetkili  büroya başvurulabilecek.

Arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren 3  hafta içinde sonuçlandıracak. Bu süre, zorunlu hallerde arabulucu tarafından en  fazla bir hafta uzatılabilecek. Arabulucu, taraflara ulaşılamaması, taraflar  katılmadığı için görüşme yapılamaması veya anlaşmaya varılamaması hallerinde  arabuluculuk faaliyetini sona erdirecek, son tutanağı düzenleyerek durumu derhal  arabuluculuk bürosuna bildirecek.

Taraflardan biri, geçerli bir mazeret göstermeden ilk toplantıya  katılmazsa, arabuluculuk faaliyetinin sona ermesi durumunda toplantıya katılmayan  taraf, davada kısmen veya tamamen haklı çıksa bile yargılama giderinin tamamından  sorumlu olacak. Ayrıca bu taraf lehine vekalet ücretine hükmedilmeyecek.

Her iki tarafın da ilk toplantıya katılmadığı için sona eren  arabuluculuk faaliyeti üzerine açılacak davalarda taraflar, yaptıkları yargılama  giderlerini kendileri karşılayacak.Taraflar, arabuluculuk sonunda anlaşırsa  arabuluculuk ücreti, belirtilen tarifeye göre, aksi kararlaştırılmadıkça  taraflarca eşit şekilde karşılanacak.

İşe iade talebiyle yapılan görüşmelerde tarafların anlaşmaları  durumunda, arabulucuya ödenecek ücretin belirlenmesinde işçiye işe başlatılmaması  halinde ödenecek tazminat miktarı ile çalıştırılmadığı süre için ödenecek ücret  ve diğer haklarının toplamı, tarifenin ikinci kısmı uyarınca üzerinde anlaşılan  miktar olarak kabul edilecek.

Arabuluculuk sonunda taraflara ulaşılamaması, taraflar katılmadığı  için görüşme yapılamaması veya 2 saatten az süren görüşmeler sonunda tarafların  anlaşamamaları hallerinde, 2 saatlik ücret tutarı ileride haksız çıkacak taraftan  tahsil edilmek üzere Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenecek. 2017 yılı  Arabuluculuk Ücret Tarifesine göre bir saatlik ücret miktarı 120 lira olduğundan,  bu rakam 240 liradan az olamayacak.

Asıl işveren-alt işveren ilişkisinin varlığı halinde işe iade  talebiyle arabulucuya başvurulduğunda, anlaşmanın gerçekleşebilmesi için  işverenler, arabuluculuk görüşmelerine birlikte katılacak, iradeleri birbirine  uygun olacak.

Arabuluculuk bürosu tarafından yapılması gereken zaruri giderler;  arabuluculuk sonunda anlaşmaya varılırsa anlaşma uyarınca taraflarca ödenecek,  anlaşmaya varılamazsa ileride haksız çıkacak taraftan tahsil olunmak üzere  bütçeye konulan ödenekten karşılanacak.

Arabuluculuk bürosuna başvurulmasından, son tutanağın düzenlendiği  tarihe kadar geçen sürede zaman aşımı duracak, hak düşürücü süre işlemeyecek.

Arabuluculuk görüşmelerine taraflar bizzat, kanuni temsilcileri veya  avukatları aracılığıyla katılabilecek. İşverenin yazılı belgeyle yetkilendirdiği  çalışanı da görüşmelerde işvereni temsil edebilecek ve son tutanağı  imzalayabilecek.

Arabuluculuk görüşmeleri, taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça,  arabulucuyu görevlendiren büronun bağlı bulunduğu adli yargı ilk derece mahkemesi  adalet komisyonunun yetki alanı içinde yürütülecek.

Gazeteciler ve gemi adamları da açacakları bireysel veya toplu iş  sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı, tazminatı, işe iade davalarında,  arabulucuya başvuracak.

Arabulucuya başvurulmuş olmasını bir dava şartı olarak öngören maddede  hüküm bulunmayan hallerde, niteliğine uygun düştüğü ölçüde Hukuk  Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu hükümleri uygulanacak.