İstanbul’un yol haritası

İşte YSK kararı ve Seçim Kanunu ışığında İstanbul seçimlerini yenilemenin 46 günlük yol haritası...

YSK, AK Parti’nin üç valiz belge eşliğindeki 44 sayfalık olağanüstü itiraz dilekçesini 4’e karşı 7 oyla kabul etti. YSK, 225 sandık kurulu başkanı ile 3 bin 500 sandık kurulu üyesinin kanunun açık hükmüne rağmen kamu görevlisi olmadığı, bu sandıklarda kullanılan oyların da aradaki farkı etkiler nitelikte olduğu gerekçesiyle seçim iptali kararı verdi.

YSK önceki gece AK Parti’nin Büyükçekmece; MHP’nin Maltepe ilçe belediye başkanlığı seçim sonuçlarına yönelik “tam kanunsuzluk” gerekçesiyle olağanüstü itirazlarını da görüştü ve oybirliğiyle reddetti. Büyükçekmece ve Maltepe’de seçimler yenilenmeyecek.

MHP Maltepe’nin yanı sıra AK Parti gibi İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimine de olağanüstü itirazda bulunmuştu. YSK önceki gece bu konuda da karar verdi. YSK kararında, “İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçiminin iptaline karar verilmiş olduğundan bu taleplerle ilgili ayrıca karar verilmesine yer olmadığına...” denildi. YSK’nın bu kararlarıyla İstanbul seçimlerine dönük olağanüstü itiraz maratonu tamamlandı.

YSK kararları anayasa kesin nitelikte ve itiraz yolu yok.

YSK’nın aldığı ara kararlar ve izlediği olağanüstü itiraz takvimi bir ilk olma özelliği taşıyor. YSK, 31 Mart seçiminden sonra İYİ Parti’nin Bursa Mustafakemalpaşa’da 1009, 1082, 1086, 1093 ve 1182 numaralı sandıklarda görevli olan sandık kurulu başkanlarının aynı zamanda Mustafakemalpaşa belediyesinde görevli olduğu gerekçesiyle yaptığı itiraz başvurusunu reddetmişti. Kararda, “Sandık kurullarının teşkiline ilişkin itirazların Yüksek Seçim Kurulu’nun 13/12/2018 tarih ve 2018/1105 sayılı kararı ile kabul edilen Seçim Takvimine göre 2 Mart 2019 tarihinde kesin olarak karara bağlanması nedeniyle tam kanunsuzluk iddiasına ilişkin talebin reddine karar verilmiştir” denilmişti. YSK’nın, bu nedenle İstanbul için de “süresinde itiraz edilmedi” gerekçesiyle ret kararı verebileceği belirtiliyordu.

YSK’nın iptal ettiği seçimlerin 60 günlük aranın ardından ilk pazar günü yapılması gerekiyor. Ancak bu süreyi kısaltma hakkı olan YSK, İstanbul Büyükşehir için süreyi kısa tuttu ve 23 Haziran’ı oylamanın tekrarlanacağı tarih olarak belirledi. Yenileme seçimi aslında oylama tekrarı şeklinde yapılan bir seçim anlamına geliyor.

Yenilenen bir seçim olduğu için 31 Mart’ta büyükşehir için aday çıkarmayan İYİ Parti ve HDP gibi partiler 23 Haziran’da da aday çıkartamayacak. Adaylar ölüm ya da adaylıktan istifa halinde değiştiği için İstanbul Büyükşehir seçiminde yine aynı isimler yarışacak. YSK, yeni bir aday belirleme süresi vermeyecek. Adaylıktan istifa halinde ise o partiye yeni bir aday belirleme hakkı tanınabilecek.

Hayır. YSK, sadece İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimini iptal etti. Bu yüzden İstanbul’daki 10 milyon 560 bin 963 seçmen, 39 ilçede kurulacak 31 bin 124 sandıkta oy kullanacak. Seçmen sadece İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı için tek zarfla tek oy kullanacak. Birleşik oy pusulalarının basımında 31 Mart 2019’da yapılan seçim için uygulanan esaslar aynen geçerli olacak.

YSK, “tam kanunsuzluk” gerekçesiyle seçim iptali kararı verince mazbata iptaline de hükmediyor. CHP’li Ekrem İmamoğlu’nun mazbatası da iptal edildi. İçişleri Bakanlığı’nca, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 46’ncı maddesi gereğince İstanbul Valisi Ali Yerlikaya, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan Vekili olarak görevlendirildi. Yerlikaya, yeni başkan mazbata alana kadar İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan Vekili olarak görev yapacak.

İstanbul İl Seçim Kurulu ile ilçe seçim kurullarının YSK’nın kararındaki uyarılar doğrultusunda sandık kurullarını yeniden oluşturması gerekecek. (255 başkan ve 3 bin 500 üye yeniden kamu görevlileri arasından belirlenecek.) Seçmen listeleri ise yeniden askıya çıkmayacak. Seçmen taşınması mümkün olmayacak. YSK kararı ışığında AK Parti’nin itirazları doğrultusunda, sadece listelerden kısıtlı ve ölüler ile yerleşim yeri cezaevi olanlar çıkarılacak; 18 yaşına girenler de listeye eklenecek.