Kesinti neden engellenemedi?

- 30 Mart 2015 günü 10.30’da ülkemizin bazı noktalarında belki de kısa süreli elektrik kesintisi oldu ama bu durumu kullanıcı hissetmeden durum normale döndü.

Korkut, 31 Mart 2015 sabahı saat 10.36’da elektrik grafiğinde daha büyük frekans kayması gördü:
- Ancak, 31 Mart günü Petkim’de “ada” konumuna geçme şansımız olmadı. Enterkonnekte sistemde hızlı kayıplar yaşanınca, bizim santralın üretiminin tavan yapması yetmedi. 2 saniye içinde bizim santral da durdu. Böylece Petkim’de de üretim tümüyle stop etti.Petkim’in kuruluşunun 50’nci yılı etkinlikleri çerçevesinde tesisleri gezerken, şirketin çoğunluk hissesine sahip Azerbaycan’ın devlet şirketi Socar’ın Türkiye CEO’su Kenan Yavuz, ana ürünleri etilenin üretildiği fabrikayı işaret etti:

- 31 Mart’taki büyük elektrik çöküşünden beri etilen üretimimiz durdu. Bizim 220 megawatlık santralımız büyük çöküş günü 100 megawatlık üretimle devredeydi. Sistemin ve fiyatların durumuna göre santralımızın üretim miktarı ayarlanıyor. Sistemde daha ucuz elektrik görürsek, başka santrallardan alım yapıyoruz. Büyük çöküşün olduğu anda 2 saniye içinde bizim santral de otomatikmen üretimde tavan yaptı. Biz “ada” konumuna geçemeden çöktü.

- Petkim, ne kadar üretim kaybı yaşadı?

- Üretim kaybının parasal değerinden çok tesislerin üretim güvenliği daha önemli. Etilen fabrikası durduğu an, toparlanması 18 saat sürüyor. Kesinti uzun sürdüğü için toparlanma süresi de uzadı.

Sadettin Korkut, elektriğin Petkim için önemini şu veriyle ortaya koydu:

- Maliyetimizin yüzde 10’unu elektrik gideri oluşturuyor. Günlük elektrik faturamız ortalama 1 milyon doları buluyor.

Alev çıkan bacayı gösterdi:

- Petkim’e gelirken uzaktan bacadaki bu alevi görürsek, “Üretimde herşey yolunda” deriz.

31 Mart’taki elektrik kesintisi sırasında bacadaki alevin boyutunun 4-5 katına çıktığını vurguladı:

- Üretim durunca içerideki ürün kalıntısı yanarak dışarı atılıyor. Alevlerin büyümesi de ondan kaynaklanıyor. O görüntü yüzüden, “Petkim’de yangın çıktı” söylentisi yayıldı. Bizi Ankara’dan aradılar. Yangın olmadığını anlattık. Elektrik gelene kadar bacadaki büyük alev sürdü.

Elektrikte büyük çöküşün yaşanmasından bir gün önce aynı saatlerde frekans grafiğine yansıyan sinyali sistemi yönetenlerden gören, farkeden oldu mu?

Farkına varsalardı, Türkiye’de hayatı 3-4 saatliğine durduran elektrik kesintisinin yaşanması önlenebilir miydi?

O GÜN FİYATINI SIFIRA İNDİREN OLDU

PETKİM Genel Müdürü Sadettin Korkut, kesintinin yaşandığı 31 Mart günü gözünü elektrik piyasası grafiğinden ayırmadı:

- Kesinti sona erip elektrik sistemi normale döndüğünde bazı üreticilerin fiyatları dikkatimi çekti. “Sıfır” liraya elektrik satanlar vardı. Çünkü, o saatlerde de arz fazlalaştı.

SEN YAZ, BEN İMZAYI ATARIM

KENAN Yavuz, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu’nun kendilerine verdiği desteği şu örnekle anlattı:

- ÇED Raporu için başvurularımızı hazırlıyorduk. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nden de bir yazı almamız gerekiyordu. Sayın Kocaoğlu bana, “Kenan sen yaz, ben altına imza atarım” dedi.

2 MİLYAR DOLARLIK KÂR HAVUZA GİTMİŞ

PETKİM Genel Müdürü Sadettin Korkut, özelleştirme öncesi dönemden bir detay aktardı:

- Petkim 1993-1995 döneminde toplam 2 milyar dolar kâr etmiş. O dönemde özelleştirme kapsamında olduğu için kârın tamamı kamu havuzuna aktarılmış. O para kamuda bir yerlerde kullanılmış. Onun 200-300 milyon doları Petkim’de yatırıma yönlendirilse, şirket bambaşka noktada olurdu.

OTOMATİK SİSTEM DEVREYE GİRMEMİŞ

Salı günü yaşanan elektrik kesintisinde devletin özel şirketlere milyonlarca lira ödediği otomatik sistemin, devreye girmediği ortaya çıktı. Yaşanan kesinti sonrasında yedeklerin devreye girmesi gerektiğini belirten CHP Ankara Milletvekili Bülent Kuşoğlu, yedekler için firmalara devletin ayda 20 ila 30 milyon lira arasında ödeme yaptığını bunların bir yazılımla otomatik olarak devreye sokulması gerektiğini kaydetti. Taraf'tan Güler Yılmaz'a konuşan CHP’li vekil , 2 milyon 750 bin lira verilen ve 2013’te devreye girmesi gereken yazılımın halen çalışmadığını söyledi.

Elektrikte özelleştirmeden sonra havuz sistemi kurulduğuna dikkat çeken Kuşoğlu, “Buraya üreticiler ürettikleri elektriği bildiriyorlar, ortak havuz oluşturuluyor, buradan da tüketiciler alıyorlar. Buraya giriş ve çıkışlarda, zaman zaman, ani düşüşler ve yükselişler yaşanabiliyor. Bunlar için yedek tutulması gerekiyor. Bu yedeklerin tutulması, denetlenmesiyle ilgili de Bakanlıkta çok önemli sorunlar var” dedi. Salı gününden itibaren yaşanan olağanüstü elektrik kesintilerine ilişkin sebebin halen anlaşılamadığını ifade eden CHP Ankara Milletvekili Bülent Kuşoğlu, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız’ın elektrik kesintilerine ilişkin, “Teşhisi koyduk, gerekçeyi araştırıyoruz” gibi “garip” bir açıklama yaptığını söyledi.

AYDA 30 MİLYON TL ÖDENİYOR

Kuşoğlu şöyle konuştu: Bana Bakanlıktan getirilen raporlar var.Bir havuz sistemi var özelleştirmeden sonra. Buraya üreticiler ürettikleri elektriği bildiriyorlar, ortak havuz oluşturuluyor, buradan da tüketiciler alıyorlar. Buraya giriş ve çıkışlarda, zaman zaman, ani düşüşler ve yükselişler yaşanabiliyor. Bunlar için yedek tutulması gerekiyor. Bu yedeklerin tutulması, denetlenmesiyle ilgili de Bakanlıkta çok önemli sorunlar var.

Bakanın ve Başbakanın belirttiği gibi, güneydeki bir çekilmede (pazartesi günü bir sorun yaşandı) salı günü bu hadise yaşandı İzmir’deki düşüşten sonra. Bunlarda yedeklerin devreye girmesi gerekirdi. Yedekler için devlet şirketlere bir ödeme yapıyor. Bu ödeme ayda 20 ila 30 milyon lira arasında tutuyor. Yedeklerin devreye girmesinin otomatik olması lazım. Primer, sekonder yedekler var. Bunların bir yazılımla otomatik olarak devreye sokulması gerekiyor. 2 milyon 750 bin lira verilen ve Bilkent’e yaptırılan (2013’te) yazılımı hiç kullanmadılar. Oysa şirketlere bu kadar büyük paralar ödeniyorsa bu yazılımlarla (yedeklerin devreye girip girmediğinin) denetiminin yapılması lazım. Otomotik yazılımla, otomatik denetimin sağlanması gerekirdi. Ancak bakanlıktaki personel eksikliği, liyakatsızlık nedeniyle denetim yok.

SABOTAJ DA İHMAL DE OLUR

Sık sık gündeme gelen elektrik kesintilerini CHP’li vekil Muharrem Işık bakana ocak ayında sordu. Önergeye cevap Bakan Yıldız’dan 15 Mart’ta geldi. Bakan Yıldız, mevzuatı anlatmış. Kimseye ceza verilmemiş, denetim yapılmamış. Çünkü kendisi Bakanlığa kendi adamlarını, hemşehrilerini getirdi. Orası yönetilemiyor. Böyle olunca da kolaylıkla sabotaj da yapılır, ihmal de olur. Bakanlıkta Üretim eksikliği yok, yönetim eksikliği var Bakanlıkta, irade eksikliği var. Yönetim eksikliğinin bir an önce giderilmesi lazım. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanının istifa etmesi gerekir.

Hürriyet