Prof. Dr. Bülent Ertuğrul'dan korkutan uyarı: Umarım o travmayı tekrar yaşamayız

Normalleşme süreci başladı; tüm sokağa çıkma yasağı uygulamaları ve şehirlerarası seyahat kısıtlamaları kalkmış oldu.

Delta varyantı endişesi sürerken iki doz aşısını yaptırmış olan 50 yaş ve üzeri yurttaşlar ile sağlık çalışanları da 3’üncü doz aşı randevusunu almaya başladı.

Peki, kısıtlamaların kaldırılmasından delta varyantına ülkedeki tablo nasıl? Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Bülent Ertuğrul ile konuştuk.

►Birçok ülke delta varyantına karşı yeniden tedbirleri gündemine aldı. Delta varyantının diğer varyantlardan farkı ne?

Yapılan çalışmalar, bu virüsün İngiltere varyantına göre en az yarı yarıya daha kolay bulaşabildiğini gösteriyor. Ayrıca, tek doz aşı olmuş olanlarda ve aşı olmamışlarda bir yayılım gösterdiğini görüyoruz. Halen salgını yeterince kontrol altına alamadık. Bu varyantın Hindistan’da ortaya çıkması da normal. Hindistan mayıs, haziran döneminde salgının en yoğun yaşandığı yerdi. Virüs çok daha fazla çoğalabilme ve bulaşabilme olanağına sahip oldu. Delta varyantı dünyada hâkim varyant olma özelliğine doğru gidiyor. Rusya’da, İngiltere hâkim varyant haline geldi ve bizim ülkemizde bu açıdan önemli oranda risk altında olan ülkelerden bir tanesi.

►Sağlık Bakanlığı delta varyantına ilişkin verileri açıklamıyor. Bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?

Salgın büyük sorunlarla yönetildi. Verilerin açıklanmaması gündeme gelmişti. Geçtiğimiz son baharda mızrak çuvala sığmayınca mecburen açıklandı o veriler. Salgın yönetiminin şeffaf bir şekilde olması gerekir. Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastanelerde, bazı üniversite hastanelerinde ve araştırma laboratuvarlarında bazı varyantlar tespit ediliyor ama bunun ne kadarının delta varyantı olduğunu bilmiyoruz. Geçtiğimiz 1 Mart’ta İngiltere varyantına ilişkin verilere hâkim değildik ama bir dalganın gelebileceğinin farkındaydık. İngiltere varyantı da hâkim varyant haline gelebilirdi. Bu uyarılar TTB ve birçok bilim insanı tarafından dile getirildi. Bir açılma yapılmaması gerektiği ve tam kapanmaya gidilmesi gerektiği dile getirilmişti. Bu yapılmayınca martın sonunda başlayan ve mayısın ortalarına kadar devam eden çok ciddi bir pikle karşılaştık ve binlerce insan yaşamını yitirdi.

►Üçüncü doz Covid-19 aşısı gerekiyor mu?

İkinci doz aşınızı 4-5 ay önce yaptırdıysanız üçüncü doz aşı gerekli. Bir doz daha aşı yaptırılarak varyantlara karşı bağışıklık düzeyinin korunması sağlanmalı. Üçüncü doz aşının gerekli olduğunu söyleyebilirim.

►Dünyada üçüncü doz aşıyı yapmaya başlayan ülkeler var mı?

İsrail ve İngiltere nüfusunun büyük kısmına tek doz aşıyı yaptı. İngiltere varyantına karşı tek doz mRNA aşısı yüzde 60’ların üzerinde koruma sağlıyor. İkinci dozu yaptığınızda ise bu oran yüzde 90’ların üzerine çıkıyor. İngiltere olabildiğince tek doz aşı yaptı. Ülkemizde de benzer bir şey yapılıyor. Ancak tek doz aşı, delta varyantına karşı yüzde 40’ın altın koruma sağlıyor. İngiltere’de iki doz aşı arasındaki süre 6 haftaydı ve bu süreyi düşürmeyi hedefliyorlar. İlk doz aşıyı olanlara ikinci dozu yapmayı amaçlıyorlar. Üçüncü doz tartışması onlardan uzak.

►Üçüncü doz aşı farklı olabilir mi?

Üçüncü doz aşı olsun da hangisini yaptırırsak yaptıralım. Sinovac’ta olsa BioNTech de olsa yaptıralım. Fakat üçüncü doz tartışmasında mRNA aşısı yani BioNTech daha öne çıkıyor. Ben iki doz Sinovac aşısı oldum.

ENDİŞEMİZ YENİ PİK YAŞANMASI

►Peki, vaka sayıları neden düşmüyor? Ayrıca kısıtlamaların kaldırılmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?

1 Temmuz’dan itibaren yasakların kaldırılmasıyla pandemi öncesi yaşamımıza dönmüş olduk. Tek fark ise maske ve sosyal mesafe. Bunlara da ne kadar uyulursa artık. Bu durumda da bir sağlık çalışanı olarak bende tedirginlik yaratıyor. İnsan hareketliliğini serbest bırakıyoruz. Böyle bir durumun erken olduğunu söylemek zorundayım. Salgın dönemi boyunca salgın değil, algı yönetildi. Şimdi de tekrar o yöntemle bir açılmaya gittik. Haziran ortasına kadar aşı nedeniyle bir umudum vardı. Çok hızlı bir aşılama programı oldu. Şimdi delta varyantı ve bizim açılıyor olmamız tereddütlerimi artırmaya başladı. Umarım delta varyantı nedeniyle yeni bir pik yaşamayız. Bu gerçekten çok acı sonuçlara yol açar. Geçtiğimiz nisan ayı, sağlık çalışanları açısından ciddi bir travmaydı ve umarım o travmayı tekrar yaşamayız.