'Dokunulma'da 85'inci madde çıkmazı!

CHP ve HDP’li 70 milletvekilinin başvurularını reddeden Anayasa Mahkemesi, gerekçeli kararında ya 110 imzayla yapılacak başvurunun ya da mahkûm olup milletvekilliği düşenlerin Anayasa’nın 85’inci maddesi uyarınca yapacağı başvurunun kabul edilebileceğini belirtti. 

Dokunulmazlıkların kaldırılmasına ilişkin Anayasa değişikliğinin iptali istemiyle, düzenleme henüz Cumhurbaşkanı tarafından onaylanmadan dava açan CHP ve HDP’li 70 milletvekilinin başvurularını reddeden Anayasa Mahkemesi, gerekçeli kararını açıkladı.

Kararda, dokunulmazlıkları bir defalığına kaldırılan milletvekillerinin, anayasanın 85. maddesi uyarınca anayasa değişikliği kanununun iptali istemiyle yaptıkları başvurunun incelenmesinin mümkün olmadığı tespitinde bulundu. Bu karar uyarınca milletvekilleri, yargılanıp mahkum olduktan ve ancak milletvekillikleri düştükten sonra Anayasa’nın 85. maddesi uyarınca başvuru yapabilecekler.

Anayasa Mahkemesi’nin başvuruyu ret gerekçesi, Resmi gazete’de yayımlandı. Oybirliğiyle verilen kararda, dokunulmazlığın kaldırılmasına ilişkin TBMM kararlarının hukuki niteliği itibarıyla münferit birer parlamento kararı olduğunda duraksama bulunmadığı belirtildi. Kararda, TBMM’nin kanun dışındaki işlemlerini oluşturan parlamento kararlarından yalnızca TBMM İç Tüzüğü ile yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ve milletvekilliğinin düşmesine ilişkin kararların iptali talebiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurulabileceğinin anayasada kabul edildiği bildirildi. 

Kararda, anayasa değişikliğine ilişkin kanunun esas yönünden denetiminin imkânsız olduğu, şekil yönünden ise anayasanın 148. maddesi uyarınca 110 milletvekilinin imzasıyla yapılan bir başvuru üzerine kanunun anayasaya aykırılığı yönünden denetlenebileceği belirtildi. Kararda, anayasa değişikliği kanununun 70 milletvekilinin başvurusunda olduğu gibi anayasanın 85. maddesi uyarınca iptali istemiyle kabulüne karar verilmesi halinde, 110 milletvekili imzasıyla Yüksek Mahkeme’ye başvuru yolunu düzenleyen anayasanın 148. maddesinin ise işlevsiz hale geleceği kaydedildi. 

Yüksek Mahkeme, anayasanın 85. maddesi uyarınca kanunun anayasaya aykırılığı iddiasıyla milletvekillerinin başvuru yapamayacakları gerekçesiyle taleplerinin reddine karar verdi.

Mahkûmiyet halinde

Anayasanın 85. maddesi, milletvekilinin yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına veya milletvekilliğinin düşmesine ilişkin karar verilmesi halinde 7 gün içerisinde kararın, anayasa, kanun veya iç tüzüğe aykırılığı iddiasıyla iptali için Yüksek Mahkeme’ye başvurabilmesine imkân tanıyor. Aynı maddede, Anayasa Mahkemesi’nin, iptal istemini 15 gün içerisinde kesin karara bağlaması hükmü de yer alıyor. Anayasa Mahkemesi’nin bu gerekçeli kararıyla, 152 milletvekili yargılanıp mahkum olduktan ve ancak milletvekillikleri düştükten sonra Anayasa’nın 85. maddesi uyarınca başvuru yapabilecekler.