Oy hırsızlığını önlemek için neler yapılabilir?

 Oy hırsızlığı ve sandık güvenliği ihlallerine karşı verilen eğitim çalışmasını koordine eden CHP’li Erdoğdu, “Türkiye, seçim güvenilirliği konusunda demokrasi tarihinin en sorunlu günlerini yaşıyor” dedi.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Seyhan Erdoğdu, 81 ilde binin üzerinde eğitmenle verdikleri sandık güvenliği eğitimleriyle olası ihlallere karşı yapılması gerekenler konusunda BirGün’e konuştu. Türkiye’nin, seçim güvenilirliği konusunda demokrasi tarihinin en sorunlu günlerini yaşadığını kaydeden Erdoğdu, “Sandık güvenliği ile ilgili endişeler seçimlerin meşruiyetini yeterince zedelemişken, buna bir de bizzat Cumhurbaşkanı’nın anayasa ihlalleri eklendi. Cumhurbaşkanı’nın serbest, eşit, adil oy hakkını ihlal eden eylemleri anayasal darbe boyutuna geldi” dedi.

ISLAK İMZALI TUTANAK ÖNEMLİ

Eğitimlerde görevlilerin hilelere karşı şikâyet ve itiraz yetkilerini nasıl kullanacakları üzerinde durulduğunu belirten Erdoğdu, “Her sandıktan ıslak imzalı tutanakların alınması ve en kısa zamanda ilçe başkanlıklarına iletilmesi üzerinde durduk. Tutanaklar ilçe örgütümüzde hazır bekleyen veri giriş sorumlularımız tarafından sistemimize girilecek. Böylelikle YSK’nın girdiği sonuçların doğru olup olmadığını her sandık için kontrol ediyor olacağız” şeklinde konuştu.

ÖRNEKLERLE İHLALLER

“Eğitimlerimizde hangi zarfların ve pusulaların geçersiz olduğuyla ilgili görselli anlatım yaptık. Zarfların ve pusulaların mühürlenmesinin unutulmaması konusunda özellikle uyarıyoruz. Sandık kurulu başkanlarının engelli ve okuma yazma bilmeyen seçmenleri kapalı oy verme yerinde yönlendirdiği şikâyetini fazlasıyla aldık. Görevlilerin hiçbir şekilde engelli ya da okuma yazma bilmeyen seçmene oy verme yerinde yardımcı olamayacağı konusu üzerinde ısrarla durduk” diyen Erdoğdu, elektrik kesintilerine karşı da önlem aldıklarını ve görevlilerin yanlarında fener bulundurmasını istediklerini ifade etti. CHP’nin parti içi eğitimlerinde kullanılan, sandık güvenliğiyle ilgili oy verme ve sayıma yönelik uyarılarına http://partiiciegitim.chp.org.tr adresinden ulaşabilirsiniz.

***

Hileleri önlemek için ne yapılmalı?

Halkların Demokratik Partisi (HDP) seçimlerden meydana gelebilecek hilelere ve bu hileleri engellemek için alınabilecek önlemlere ilişkin bir kılavuz hazırladı. Buna göre, seçim ve sandık hileleri üç temel süreci kapsar. Bunlar; oylama öncesinde yapılan hileler, oylama süresince yapılan hileler, oylama sonrası yapılan hileler şeklinde sıralanabilir.

Oylama öncesi hileler

Oylama öncesi yapılan hileler ve alınabilecek önlemler bölümü 6 maddede toparlanırken, dikkat çekilen noktalardan bazıları şöyle: “Hedef bölgeler öncelikli olarak milletvekilliğinin kıl payı kaybedildiği ya da kaybedileceği bölgelerdir. Bu bölgeler belirlendikten sonra seçmen kayıtlarına mühadale yapılabilir. Kritik bölgeler ve kritik sandıklar için sandık başkanları özellikle belirlenebilir. Sahte oy pusulası, zarf, mühür basılabilir.”

Oylama süresince yapılabilecek hileler ve alınabilecek önlemler ise 12 maddede düzenlendi. Buna göre bazı hile yöntemleri şunlar: “Okuma yazma bilmeyenlere, yaşlılara “EVET” ya da “TERCİH” mühürü basılı oy pusulası verilebilir. Seçmene oy pusulası ya da zarf verilirken, bilinçli olarak gizlice zarfa ya da oy pusulasına belli işaretler ya da zarfın içine bir şeyler (kağıt parçalar vb) konmuş olabilir. Okul dışında mühürlü oy pusulaları verilerek boş oy pusulalarının getirilmesi istenebilir. Kolluk kuvvetleri birden fazla sandıkta oy kullanabilir. Yabancılara oy kullandırılabilir. Ölüler, oy kullanamayacak durumda olanlar tespit edilebilir ve bunların yerine yabancılara, başkalarına oy kullandırılabilir.”

Alınacak önlemler

Oylama sonrası yapılabilecek hileler ve alınabilecek önlemler ise 16 maddede sıralandı. Özetle şu noktalara dikkat edilmesi istendi: “Sayım döküme geçileceği ifade edilerek müşahitler sandık çevrelerinden uzaklaştırılmak istenebilir. Bomba ihbarı var, yangın var vs nedenlerle müşahitler sandıktan uzaklaştırılmaya çalışılabilir. Döküm aşamasında, zarfların ve pusulalarının değiştirilmesi ya da geçerli geçersiz konusunda daha rahat hareket edilmesi amacıyla elektrikler kesilebilir.”