‘Partili cumhurbaşkanı’ yedekte tutulacak

 AKP, başkanlık sistemi hedefine ulaşmak için strateji belirlemeye çalışıyor. Başkanlık sistemi tartışmaları MHP lideri Bahçeli’nin sürpriz çıkışıyla alevlenirken, bu konuda AKP içinde farklı görüşler dile getiriliyor.

Bahçeli’nin niyetinin de yoğun biçimde sorgulandığı AKP grubunda bazı yöneticiler ve hukukçu kurmaylar, geri adım atılmaksızın başkanlık sistemi teklifinin gündeme getirilmesinin doğru olacağını savunurken, Bahçeli’nin açıklamalarına dikkat çeken bazı kurmaylar ise şu aşamada mevcut aritmetik nedeniyle Meclis’ten geçirilmesinin zor olacağını bu nedenle başkanlık sistemi teklifi yerine, bu yolda önemli bir kazanım olacağı düşüncesiyle, “partili cumhurbaşkanı” modelinin öncelikle denenmesinin daha doğru olabileceğini ifade ediyor.

 AKP’nin başkanlık sistemi için atacağı adımların ise, Beştepe’nin de görüşü alınarak, partinin yetkili kurullarında yapılacak değerlendirmeler, Afyon kampındaki istişareler sonucu netleşeceği ifade ediliyor.

AKP’nin, Beştepe ile yakın temas halinde yürütüceği çalışmalar ve iç değerlendirmeleri sonucunda tam başkanlık sistemi seçeneğinde karar kılınması halinde ise, 24. dönem parlamentosunda oluşturulan Yeni Anayasa Uzlaşma Komisyonu’na sunulan teklifin esas alınacağı, ancak bu metin üzerinde bazı revizyonlar yapılabileceği belirtiliyor.

Başkanlık sisteminin detayları

AKP’nin, “Türk tipi” olarak adlandırdığı başkanlık sistemi modelinin ana hatları ise şöyle:

- Cumhurbaşkanı’nın halk tarafından iki turda seçilmesine ilişkin sistemle 5 yıllığına başkan seçilecek. Bir kişi iki dönem başkan olabilecek. Başkanın ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde başkan bir defa daha aday olabilecek.

- Başkan 40 yaşını doldurmuş, yüksek öğrenim yapmış ve milletvekilli seçilme yeterliliğine sahip vatandaşlar arasından halk tarafından seçilecek.

- Son genel seçimde en az yüzde 5 oranında oy almış siyasi partiler ile en az 100 bin seçmen Başkanlık seçimleri için aday gösterebilecek.

- Başkan seçilenin oy pusulasında başkan yardımcısı adayı da yer alacak.

- TBMM ve başkanlık seçimleri 5 yılda bir aynı günde yapılacak.

- Hükümet tasarısı olmayacak düzenlemeler milletvekilleri yasa teklifleriyle yapılacak. TBMM’de kabul edilen kanunlar başkanca onaylanıp, yayınlanacak. Bütçe Komisyonu’nca hazırlanacak bütçe kanunu hariç, başkanın kanunları veto yetkisi olacak.

- Başkanın ara verme veya tatil sırasında Meclis’i doğrudan doğruya toplantıya çağırma yetkisi bulunacak.

Yürütme yetkisi

- Yürütme yetkisi başkana ait olacak.

- Bakanları başkan atayıp, görevden alacak. Bakanların milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olması gerekecek. Ancak milletvekilleri bakanlık yapamayacak. Anayasa değişikliğinin yürürlüğe girdiği anda TBMM üyesi olanlar bu statüleri sona erse bile bakan olarak atanamayacak.

- Gensoru mekanizması kaldırılacak. Güvensizlik oyu ve gensoru ile başkan ve kabinenin düşürülmesi mümkün olamayacak.

- Başkan, genel siyasetin yürütülmesinde ihtiyaç duyduğu konularda Başkanlık kararnamesi çıkarabilecek.

- Başkan, kanunların uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilecek.

- Üst düzey kamu yöneticilerini başkan atayacak ve görevlerine son verebilecek.

- Müsteşar, vali ve genel müdürlerin görev süresi başkanın görevinin sona ermesi ile kendiliğinden sona erecek.

- Başkanın Yüce Divan’a sevki için 412 milletvekilinin oyu gerekecek.