Ya yeni hükümet ya erken seçim

7 Haziran seçiminden hiçbir partinin tek başına iktidar olabilecek vekil sayısına ulaşamaması dikkatlerin hükümet kurma sürecinin nasıl işleyeceğine çevrilmesine yol açtı. Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) seçimin kesin sonuçlarını açıklaması ve TBMM’de yeni vekillerin yemin etmesinin ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, hükümeti kurmakla bir vekili görevlendirecek. Başkanlık Divanı’nın oluşumun ardından ise hükümeti kurmak için gerekli 45 günlük süre başlayacak.


Bu sürenin sonunda hükümetin kurulamaması ya da kurulan hükümetin güvenoyu alamaması durumunda ise Cumhurbaşkanı’nın erken seçim kararı alması söz konusu olabilecek. Bu durumda yaklaşık 22 Kasım’da seçmenlerin önüne yeniden sandık konulması kararı alınabilir. Seçim ihtimalinin devre dışı kalması için kulislerde konuşulan koalisyon senaryolarından birinin ya da azınlık hükümeti formülünün gerçekleşmesi gerekecek.

Hükümet kurma süreci şöyle işleyecek:

 YSK, yurtdışı oylarla, Türkiye’de verilen oyları birleştirerek, seçimin kesin sonuçlarını açıklayacak. YSK Başkanı, bu sürecin 12-13 günü bulabileceğini söyledi. Bu durumda yaklaşık 20 Haziran’da kesin sonuçlar açıklanmış olacak.

 YSK’nın sonuçları açıklamasının ardından, 5. gün TBMM Genel Kurulu, saat 15.00’te toplanacak ve en yaşlı üye sıfatını taşıyan CHP Antalya Milletvekili Deniz Baykal’ın başkanlığındaki oturumda yeni vekiller yemin edecek. Yemin töreninin ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan, bir vekile hükümeti kurma görevini verecek. Bu ismin kim olacağı konusunda bağlayıcı bir hüküm yok ancak teamül en yüksek oy alan partinin liderine görevin verilmesi şeklinde olduğundan Ak Parti Genel Başkanı, Konya Milletvekili Ahmet Davutoğlu’na görevin verilmesi olasılığı yüksek. 

 

 

 

 Yemin töreninin ardından Meclis Başkanı’nın seçimi ve Başkanlık Divanı’nın oluşturulması süreci başlayacak. Meclis Başkanı’nın 10 gün içerisinde seçilmesi gerekiyor. Vekillerin yemin etmesinden itibaren ilk 5 gün içinde TBMM Başkanı ve Başkanlık Divanı için adaylık başvuruları yapılacak, ikinci 5 günlük sürede de seçimler gerçekleştirilecek. Meclis Başkanlığı seçimi gizli oyla yapılacak. İlk iki oylamada üye tam sayısının üçte iki (367), üçüncü oylamada üye tam sayısının salt çoğunluğu (276) aranacak. Üçüncü oylamada salt çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamada en çok oyu alan iki aday için dördüncü oylama yapılacak. Dördüncü oylamada en fazla oy alan üye, başkan seçilecek.

 TBMM Başkanı’nın seçildiği gün Genel Kurul’da, Cumhurbaşkanlığı’nın, Bakanlar Kurulu’nun istifasının kabul edildiğine ve yeni hükümet kuruluncaya kadar göreve devamına ilişkin tezkeresi ile Cumhurbaşkanlığı’nın Bakanlar Kurulu’nun yeniden kurulması için görevlendirmesine ilişkin tezkeresi okunacak. 

 Başkan seçilip, Başkanlık Divanı oluşturulduktan sonra hükümeti kurmakla görevlendirilen ismin, 45 günlük hükümeti kurma süreci başlayacak. Bu süreçte hükümetin kurulamaması durumunda ise Cumhurbaşkanı’nın yeni bir isme görev vermesi söz konusu olabilecek. Ancak, Cumhurbaşkanı’nın hükümet kurulamazsa yeni bir isme hükümet kurma görevini vermesinin yanı sıra TBMM Başkanı’na danışarak yeniden seçim kararı alma yetkisi de bulunuyor.
 

 Yeni bir isme görev verilmez ve 20 Ağustos’a kadar hükümet kurulmazsa erken seçim kararı Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından alınacak. Kanun gereği karar alınmasını takiben 90 gün geçtikten sonraki ilk pazar günü genel seçim olacağından takriben 22 Kasım günü seçmenler yeniden sandık başına gitmekle karşı karşıya kalabilecek.

 Erken seçim kararı alınırsa, erken seçim hükümeti kurulacak. Bu hükümette parlamentoda temsil edilen dört siyasi partinin temsilleri oranında sandalyeye sahip olması gerekiyor. Geçici Bakanlar Kurulu’na, Adalet, İçişleri ve Ulaştırma bakanlarının, TBMM’deki veya Meclis dışındaki bağımsızlardan olmak üzere, siyasi parti gruplarından oranlarına göre alınması öngörülüyor.

 

 Davutoğlu, hükümeti kurma görevini alması halinde önünde dört ayrı seçenek olacak. Davutoğlu, 276 olan güvenoyu sınırına ulaşmak için CHP, MHP ya da HDP’den biriyle koalisyon yapabilecek. Bu partilerden biriyle koalisyon hükümeti kurmaya yetecek. Davutoğlu, bu partilerle koalisyon dışında bu partilerden birinin dışarıdan azınlık hükümetini desteklemesiyle de koalisyon kurabilecek.

Kılıçdaroğlu’nun seçenekleri ise daha sınırlı. Kılıçdaroğlu, Ak Parti ile koalisyon yapmazsa, hem HDP hem de MHP ile anlaşmak zorunda kalacak. CHP’nin MHP ya da HDP ile ikili koalisyon kurması halinde 276 rakamına ulaşamaması nedeniyle üçüncü partinin de koalisyona katılması ya da dışarıdan ikili koalisyona destek vermesi gerekecek.

 

Yeni seçilen milletvekilleri için yapılan hazırlık ve düzenlemeler, TBMM Genel Sekreteri İrfan Neziroğlu tarafından basına tanıtıldı. Neziroğlu, milletvekillerinin kaydın yapılacağı şeref holünde de çiçek ve çikolata ile karşılanacağını kaydetti. Bu arada yeni milletvekillerinin yakalarına takacakları altın rozet cep yakacak. Vekiller rozetlerinin altından olmasını isterlerse sipariş verilecek, rozetler işçilik ve günlük altın kuru dikkate alınarak satılacak. Sipariş üzerine yapılacak altın rozetin fiyatını yaklaşık bin 500 lira civarında olduğu öğrenildi.