Karaciğer düşmanlarına dikkat

Karaciğer hastalıkları gün geçtikçe artış gösteriyor. Bilinçsiz ilaç kullanımı, fazla kilolar ve düzensiz yaşam tarzı... Vücuttaki en hayati organlardan biri olan karaciğerinizin düşmanlarını tanımanız ve bu doğrultuda önlemler almanız gerekiyor.

Karaciğer; karın sağ üst kadranda, diyafram altında yer alan ve göğüs kafesinin alt bölümü tarafından korunan vücudun en büyük katı organı. Toksik maddelerin yıkılarak vücuttan uzaklaştırılması (detoksifikasyon), protein sentezi, yaşamsal pek çok biyokimyasal maddenin üretilmesi ve biyokimyasal reaksiyonların düzenlenmesi karaciğer sayesinde olur.

Peki her şey yolundayken varlığından haberdar bile olmadığımız karaciğerimiz neden hastalanır ve karaciğer sağlığını koruma yoları nelerdir?

Pek çok ilaç ve bitkisel ürünün potansiyel olarak hepatotoksik (tahrip) etkisi yaratabileğini belirten Gastroenteroloji Uzmanı Dr. Duygu İbrişim, "Doktor önerisi olmaksızın reçetesiz ağrı kesici, anti-romatizmal ilaçlar, antibiyotikler, bitkisel ürünlerle zenginleştirilmiş vitamin preparatlarının kullanımı toksik hepatit tablosu ve bazen karaciğer nakli gerektirebilecek ciddi karaciğer yetersizliği vakaları oluşturabilir. Aktarlarda satılan bitkisel ürünler ve sanayide kullanılan bazı kimyasal maddelere maruz kalma karaciğer için ölümle dahi sonuçlanabilen toksik etkiler oluşturabilir." dedi.

Yoğun alkol tüketimi hastalık nedeni

Sağlıklı bir beslenme, yeterli fiziksel aktivite ve kilo kontrolü tüm vücudumuz için olduğu gibi karaciğer için de çok önemlidir.  Düzenli öğünler halinde bir beslenme planı ile yağ, şeker ve karbonhidrat tüketiminin azaltılması, vitamin ve mineral açısından zengin olan sebze ve meyve tüketiminin artırılması, katkılı hazır gıdaların tüketiminin en aza indirilmesi gereklidir. Yoğun alkol tüketimi akut veya kronik karaciğer hastalığı nedenidir.

Wilson hastalığı, hemokromatoz, alfa-1 antitripsin eksikliği gibi bazı genetik hastalıklara bağlı karaciğer hastalıkları oluşabilir. Karaciğerin damar sistemini ve dolaşımını olumsuz yönde etkileyen lokal veya sistemik hastalıklara bağlı karaciğer hastalıkları da görülebilir. Safra yolları hastalıklarına ikincil karaciğer hastalıkları oluşabilir.

Hepatit virüsleri karaciğerde enfeksiyon oluşturuyor

Hepatit A, B ve C virüsleri karaciğere yerleşerek enfeksiyona neden olurlar. Hepatit A virüsü hasta kişilerden dışkı yolu ile çevreye yayılarak, kirli su ve ellerle ağız yolu ile bulaşır. Korunmada tuvalet ve el temizliği çok önemlidir. Hepatit A iyileşme sağlandığında kronikleşmeyen bir enfeksiyon iken; hepatit B ve hepatit C enfeksiyonlarında kronik bir  enfeksiyon söz konusu olabilir.

Kronik enfeksiyon sessiz ve yakınmasız bir durumdan “siroz” dediğimiz belirgin karaciğer hasarına kadar ulaşabilir. Bu da çevremizde sağlıklı görünen ama hepatit B ve ya C virüslerini kanlarında taşıyan ve bulaştırma potansiyeli olan bireyler olduğu anlamına gelir. Hepatit A ve B virüslerinin aşıları vardır; acak hepatit C için aşı mevcut değildir. Özellikle aile bireylerinde hepatit B virüsü bulunan kişilerin test edilerek, aşı yapılması kesinlikle öneriliyor. Bulaşma kan ve kan ürünleri ile temas veya cinsel yolla olur.

Tek kullanımlık tıbbi malzemeler ve tıbbi cihazların gerekli şekilde dezenfeksiyonları tıbbi yolla hastalık bulaşma riskini önler. Ev ortamında enfekte kişilerle ortak tıraş bıçağı, tırnak makası gibi kanla temas eden aletlerin kullanımı veya pekçok kişi için kullanılan ve yeterli dezenfekte edilmemiş aletlerle yapılan manikür, pedikür ve cilt bakımı gibi işlemler enfeksiyonun yayılmasında etkili olmaya devam eder. Bu hizmetlerin alındığı yerlerin titizlikle seçilmesi, daha da önemlisi kişisel bakım malzemelerinin götürerek gerekli işlemlerin yapılması en doğrusu.